Beleidsvoorstel voor de Implementatie van Circulaire Economie Principes in Afvalbeheer binnen de Nederlandse Overheid 1. Inleiding Dit beleidsvoorstel richt zich op het integreren van circulaire economie principes in het Nederlandse afvalbeheer. Het doel is om afval te minimaliseren, grondstoffen efficiënter te gebruiken en duurzame economische groei te stimuleren door een systematische transitie naar een circulair model. 2. Kernstrategieën voor een Circulaire Afvalbeheer - **Design for Circularity:** Bevorderen dat producten en materialen vanaf het ontwerp gericht zijn op hergebruik, reparatie en recycling. - **Bronscheiding en Preventie:** Verbeteren van afvalscheiding aan de bron en stimuleren van preventie door bewustwording en gedragsverandering. - **Herbruik en Reparatie:** Faciliteren van hergebruik en reparatie van producten via lokale initiatieven en regelgeving. - **Materialenhergebruik en Recycling:** Investeren in innovatieve recyclingtechnologieën en infrastructuur voor hoogwaardige materiaalrecycling. - **Product-as-a-Service Modellen:** Stimuleer bedrijfsmodellen waarbij producten worden verhuurd of gedeeld in plaats van verkocht. 3. Vereiste Wet- en Regelgeving - Aanpassing van de Wet milieubeheer en de Afvalstoffenwet om circulariteit te stimuleren, zoals: - Verplichtingen voor producenten voor ontwerp voor hergebruik. - Verduidelijking van afwegingscriteria voor recycling en hergebruik. - Incentives voor bedrijven die circulaire bedrijfsmodellen toepassen. - Implementatie van Extended Producer Responsibility (EPR) systemen voor meer productcategorieën. - Strengere normen voor afvalscheiding en recyclingpercentage. - Subsidies en belastingvoordelen gekoppeld aan circulaire initiatieven. 4. Betrokken Stakeholders - Overheden (Rijk, provincies, gemeenten) - Producenten en detailhandel - Afvalverwerkers en recyclingbedrijven - Onderwijs- en onderzoeksinstellingen - NGO's en maatschappelijke organisaties - Consumenten en burgers - Financiële instellingen en investeerders 5. Financieringsmechanismen - Publieke subsidies voor innovatie en infrastructuurontwikkeling. - Milieu-investeringsaftrek en belastingvoordelen voor circulaire projecten. - Green bonds en andere duurzame financieringsinstrumenten. - Publiek-private partnerschappen voor grootschalige projecten. - Europese fondsen en subsidies gericht op circulaire economie. 6. Meetbare Doelstellingen - Afvalproductie per inwoner met minimaal 30% verminderen binnen 5 jaar. - Recyclingpercentage verhogen naar ten minste 70% binnen 3 jaar. - 50% van de geproduceerde producten ontworpen volgens circulaire principes binnen 5 jaar. - Vermindering van de hoeveelheid stortafval met 40% binnen 5 jaar. - Aantal bedrijven dat circulaire bedrijfsmodellen toepast verdubbelen binnen 4 jaar. 7. Implementatietijdlijn - **Kortetermijn (0-2 jaar):** Opzetten beleidskader, regelgeving aanpassen, bewustwordingscampagnes lanceren. - **Middellangetermijn (3-5 jaar):** Infrastructuur uitbreiden, stimuleringsmaatregelen implementeren, pilots circulaire modellen. - **Lange termijn (6-10 jaar):** Full-scale implementatie, monitoring, en bijsturing op basis van resultaten. 8. Educatie- en Bewustwordingsprogramma's - Integratie van circulaire economie in onderwijsprogramma's op alle niveaus. - Publieke campagnes gericht op gedragsverandering en bewustwording. - Trainingen voor professionals en ondernemers in circulaire praktijken. - Samenwerking met NGO's voor community-initiatieven en participatie. 9. Bijdrage aan Duurzame Doelstellingen - **Vermindering van afval:** Door preventie, hergebruik en verbeterde recycling. - **Efficiënter grondstoffengebruik:** Door ontwerp voor circulariteit en materialentransparantie. - **Duurzame economische groei:** Nieuwe marktkansen creëren, banen in circulaire sectoren stimuleren en innovatie aanwakkeren. 10. Conclusie De succesvolle implementatie van circulaire principes in het afvalbeheer vereist een geïntegreerde aanpak, waarbij regelgeving, stakeholders, financiering en educatie nauw op elkaar afgestemd zijn. Door deze maatregelen te nemen, kan Nederland haar ambitie waarmaken om een koploper in circulaire economie te worden, met positieve effecten voor het milieu, de economie en de samenleving. **Aanbeveling:** Formeer een circulair afvalbeheercommissie die de uitvoering, monitoring en bijsturing van dit beleid coördineert en rapporteert aan beleidsmakers.

### Beleidsvoorstel: Implementatie Circulaire Economie in Nederlands Afvalbeheer #### **Inleiding** Nederland streeft naar een volledig circulaire economie in 2050, met een tussendoel van 50% reductie in primaire grondstoffengebruik in 2030. Dit voorstel beschrijft een integrale aanpak voor het verankeren van circulaire principes in het afvalbeheer, gericht op sluiting van kringlopen, vermindering van afval en bevordering van duurzame groei. --- ### **1. Belangrijkste Circulaire Strategieën** 1. **Voorkomen van Afval**: Stimuleren van hergebruik, reparatie en productherontwerp (bijv. statiegelduitbreiding, verbod op wegwerpplastic). 2. **Hoogwaardige Recycling**: Invoeren van geavanceerde scheidingstechnieken (NIR-sorteerders, chemische recycling) en verplicht gebruik van recyclaat in nieuwe producten. 3. **Ketenoptimalisatie**: Samenwerking tussen overheid, bedrijven en kennisinstellingen voor gesloten materiaalketens (bijv. textiel, elektronica). 4. **Circulair Aanbesteden**: Overheid geeft het voorbeeld door bij aanbestedingen circulariteitscriteria te hanteren (minimaal 30% recyclaat in projecten). 5. **Biobased Grondstoffen**: Bevorderen van composteerbare materialen en biogaswinning uit organisch afval. --- ### **2. Vereiste Wet- en Regelgeving** - **Uitbreiding UPV (Uitvoeringsplan Afvalstoffen)**: Verbod op storten brandbaar afval (2030) en verplichte gescheiden inzameling voor alle gemeenten. - **Wet Herziening Producentenverantwoordelijkheid**: Uitbreiding naar nieuwe sectoren (o.a. meubels, bouwmaterialen) met gedifferentieerde tarieven gebaseerd op circulariteit. - **CE-Markering voor Recyclaat**: Keurmerk voor producten met minimaal 50% gerecyclede inhoud. - **Belastinghervorming**: Afschaffing van belasting op arbeid, verschuiving naar belasting op virgin grondstoffen en CO₂-uitstoot. --- ### **3. Betrokken Stakeholders** - **Overheid**: Ministeries van I&W, EZK en BZK (regie), gemeenten (uitvoering afvalinzameling), provincies (toezicht). - **Bedrijfsleven**: VNO-NCW, MKB-Nederland, recyclingbedrijven (ARN, SUEZ), producenten (verantwoordelijkheid). - **Kennisinstellingen**: TNO, Universiteiten (WUR, TU Delft) voor R&D. - **Maatschappelijke Organisaties**: Natuur & Milieu, Milieu Centraal (consumentenvoorlichting). --- ### **4. Financieringsmechanismen** - **Circulair Fonds**: Rijksbijdrage van €500 miljoen (2024-2030) voor innovatieprojecten en infrastructuur (o.a. sorteerinstallaties). - **Green Deals**: Publiek-private samenwerking met fiscale voordelen voor circulaire pioniers. - **Subsidies**: ISDE (Investeringssubsidie Duurzame Energie) uitbreiden naar circulaire technologieën. - **Europese Fondsen**: Benutting van EU-LIFE programma en Horizon Europe. --- ### **5. Meetbare Doelstellingen** - **2030**: 75% recycling van stedelijk afval, 50% minder restafval per inwoner (t.o.v. 2020). - **2040**: 100% recyclebaar verpakkingsmateriaal, 30% circulair overheidsinkoop. - **2050**: Zero waste naar verbranding, volledig gesloten kringlopen. *Monitoringsindicatoren: Grondstoffengebruik (DMC), CO₂-reductie, banengroei in circulaire sector.* --- ### **6. Implementatietijdlijn** - **2024-2025**: Aanpassing wetgeving, lancering bewustwordingscampagne, opzetten Circulair Fonds. - **2026-2030**: Uitrol infrastructuur (o.a. 300 extra recyclepunten), verplichte producentenverantwoordelijkheid voor 5 nieuwe sectoren. - **2031-2040**: Schaalvergroting circulaire industrie, digitalisering materiaalpaspoorten. - **2041-2050**: Evaluatie en bijsturing, focus op internationale ketensamenwerking. --- ### **7. Educatie- en Bewustwordingsprogramma’s** - **Campagne "Nederland Circulair"**: TV-spots, sociale media en gemeentelijke workshops over afvalscheiding en reparatie. - **Onderwijs**: Integratie circulaire principes in curricula (basisonderwijs tot HBO) via SLO. - **Praktijkinitiatieven**: Repair Cafés (uitbreiding naar 500 locaties), online platform "Circulaire Wijzer" met tips voor consumenten. - **Bedrijfstrainingen**: Stimuleren van circulaire businessmodellen via MKB!dee. --- ### **8. Bijdrage aan Duurzame Doelen** - **Afvalreductie**: 7 miljoen ton minder restafval in 2030 door preventie en recycling. - **Grondstoffenefficiëntie**: 25% besparing op primaire grondstoffen (met name mineralen, biomassa). - **Economische Groei**: 50.000 nieuwe banen in recycling, reparatie en R&D (CBS-prognose). - **Klimaatwinst**: 10 Mton CO₂-reductie jaarlijks door minder verbranding en productie van virgin materialen. --- ### **Conclusie** Dit beleidsvoorstel biedt een robuust kader voor een systeemtransitie naar circulair afvalbeheer. Door combinatie van wetgeving, financiering en maatschappelijke betrokkenheid kan Nederland haar koppositie in de circulaire economie versterken, met aanzienlijke milieu- en economische baten. Een jaarlijkse voortgangsrapportage aan de Tweede Kamer wordt aanbevolen voor tijdige bijsturing. *Dit voorstel sluit aan op het Rijksbrede Programma Circulaire Economie 2023-2030 en de Europese Green Deal.*