Uitgebreid Beleidsvoorstel voor de Implementatie van een Basisinkomen in Nederland 1. Inleiding Dit beleidsvoorstel richt zich op de invoering van een universeel basisinkomen (UBI) in Nederland. Het doel is om armoede te verminderen, sociale zekerheid te versterken, mentale gezondheid te verbeteren en ondernemerschap te stimuleren. Het voorstel behandelt financieringsmodellen, sociaaleconomische effecten, wet- en regelgeving, stakeholders, implementatiestappen, monitoring- en evaluatiemechanismen en de verwachte maatschappelijke effecten. 2. Financieringsmodellen a. Herwaardering van belastingstelsels - Invoering van een vermogensbelasting en hogere inkomstenbelasting voor hogere inkomens. - Afbouw van bestaande sociale uitkeringen en toeslagen, vervangen door het basisinkomen. b. Vermindering van administratieve kosten - Door het schrappen van complexe sociale uitkeringsprocedures wordt kostenbespaard. c. Diversificatie van financieringsbronnen - Heffingen op milieubelastingen (CO2-belasting) en financiële transacties. d. Public-private partnerschappen - Samenwerking met private sector en maatschappelijke organisaties voor aanvullende financiering. 3. Verwachte sociaaleconomische effecten a. Armoedebestrijding - Universel en onafhankelijk van arbeidsstatus, waardoor armoede afneemt. b. Verbetering mentale en fysieke gezondheid - Minder stress en onzekerheid, wat leidt tot betere gezondheid. c. Stimulering van ondernemerschap - Meer financiële ruimte voor innovatieve initiatieven en risicovolle ondernemingen. d. Arbeidsmarkt - Flexibilisering van werk, vermindering van arbeidsdruk en bevordering van creatieve loopbaankeuzes. e. Sociale cohesie - Versterking van solidariteit en maatschappelijke participatie. 4. Vereiste wet- en regelgeving a. Aanpassing van de Grondwet - Verankering van het recht op een basisinkomen als fundamenteel mensenrecht. b. Nieuwe wetgeving - Uitwerking van de uitvoering en financiering in specifieke wetten en regelingen. c. Privacy en gegevensbescherming - Zekerstellen dat gegevensverwerking conform AVG en andere privacywetgeving is. d. Arbeidswetten - Aanpassen van arbeidscontracten en sociale zekerheidswetten om het basisinkomen te integreren. 5. Betrokken stakeholders a. Overheid - Ministeries van Financiën, Sociale Zaken en Werkgelegenheid, en Rijksoverheid. b. Politieke partijen - Coalitie- en oppositiepartijen die het beleid ondersteunen of kritisch volgen. c. Maatschappelijke organisaties - NGO’s, vakbonden, werkgeversorganisaties. d. Burgers en burgerinitiatieven - Participatie in overleg en draagvlakverbreding. e. Wetenschappelijke instellingen - Voor onderzoek, monitoring en evaluatie. 6. Implementatiestappen a. Pilotprogramma’s - Start met kleinschalige pilots in diverse regio’s en bevolkingsgroepen. b. Evaluatie en bijstelling - Op basis van pilotresultaten beleidsaanpassingen doorvoeren. c. Gefaseerde uitrol - Gefaseerd uitbreiden van het basisinkomen naar de gehele bevolking. d. Communicatiecampagnes - Transparantie en voorlichting over doelen, werking en voordelen. e. Capaciteitsopbouw - Training en begeleiding van uitvoerend personeel en betrokken instanties. 7. Monitoring- en evaluatiemechanismen a. Data verzameling - Continu verzamelen van gegevens over inkomens, werkgelegenheid, gezondheid en welzijn. b. Prestatie-indicatoren - Armoedeniveaus, werkdeelname, mentale gezondheid, ondernemerschapscijfers. c. Periodieke rapportages - Jaarlijkse rapportages en evaluaties door onafhankelijke instanties. d. Feedbackloops - Betrekken van burgers en stakeholders bij doorlopende verbeteringen. 8. Maatschappelijke effecten en doelstellingen a. Vermindering van armoede - Universaliteit en gegarandeerde basiszekerheid zorgen voor minder financiële stress. b. Verbetering mentale gezondheid - Minder angst voor basisbehoeften leidt tot minder depressie en angststoornissen. c. Stimulering van ondernemerschap - Financiële zekerheid moedigt risico’s en innovatie aan, vooral voor kwetsbare groepen. d. Sociale inclusie - Bevordert participatie van kansarme groepen en vermindert sociale uitsluiting. e. Bevordering van werk- en levenskwaliteit - Meer ruimte voor vrijwilligerswerk, zorg voor familie en persoonlijke ontwikkeling. **Conclusie** De invoering van een basisinkomen in Nederland kan een fundamentele stap zijn richting een eerlijkere, gezondere en meer innovatieve samenleving. Door zorgvuldig te plannen, stakeholders te betrekken en duidelijke evaluatiemethoden te hanteren, kan dit beleid bijdragen aan een meer inclusieve en veerkrachtige samenleving. Heeft u verdere vragen of specifieke wensen voor de uitwerking?

Zeker, hier is een uitgebreid beleidsvoorstel voor de implementatie van een basisinkomen in Nederland. ### **Beleidsvoorstel: Implementatie van een Onvoorwaardelijk Basisinkomen in Nederland** **1. Inleiding en Doelstelling** Dit voorstel beoogt de invoering van een onvoorwaardelijk basisinkomen (OBI) voor alle volwassen inwoners van Nederland. Het OBI is een periodieke, monetaire betaling aan iedere burger, zonder inkomens- of vermogenstoets en zonder verplichting tot arbeid. Het primaire doel is het creëren van een sociaal vangnet dat individuele vrijheid, menselijke waardigheid en maatschappelijke veerkracht versterkt. **Kernprincipes:** * **Onvoorwaardelijk:** Iedereen heeft er recht op, ongeacht gezinssituatie, werkstatus of inkomen. * **Individueel:** Het wordt uitbetaald per persoon, niet per huishouden. * **Toereikend:** Het bedrag moet garanderen dat men in de basisbehoeften kan voorzien (boven de armoedegrens). **2. Financieringsmodellen** De financiering vereist een fundamentele herziening van het belastingstelsel. Hieronder volgen de meest besproken modellen: **A. Model 1: Inkomensafhankelijke Belasting (Vlak Belastingstelsel)** * **Beschrijving:** Het OBI wordt gefinancierd door een forse vereenvoudiging van het belastingstelsel. Alle bestaande belastingvoordelen, heffingskortingen en overdrachtsuitkeringen (bijstand, AOW, kinderbijslag) worden vervangen door het OBI. Vervolgens wordt een uniform, vlak inkomstenbelastingtarief ingevoerd op alle inkomsten boven het OBI. * **Voorbeeldberekening:** Stel een OBI van €1.200 per maand voor volwassenen en €400 voor kinderen. Een vlak belastingtarief van 40% op alle inkomsten (loon, winst, vermogen) zou dit kunnen financieren. Iemand die €2.000 verdient, behoudt €1.200 (OBI) + (€2.000 - €1.200) * 60% = €1.680. Iemand die €5.000 verdient, behoudt €1.200 + (€5.000 - €1.200) * 60% = €3.480. * **Voordelen:** Extreem eenvoudig en transparant, vermindert bureaucratie enorm. **B. Model 2: Vermogens- en Vermogenswinstbelasting** * **Beschrijving:** Naast aanpassingen in de inkomstenbelasting wordt een substantiële verhoging van de belasting op vermogen en vermogenswinsten doorgevoerd. Dit richt zich op herverdeling van kapitaal. * **Voordelen:** Richt zich op ongelijkheid in vermogen en kan de lastendruk verschuiven van arbeid naar kapitaal. **C. Model 3: Belasting op Technologie en Milieu (BTW-verhoging & CO2-heffing)** * **Beschrijving:** Een combinatie van een verhoogd BTW-tarief en een zware CO2-heffing voor bedrijven. Dit koppelt de financiering aan de opbrengsten van automatisering en vervuiling. * **Voordelen:** Creëert prikkels voor innovatie en duurzaamheid. **Aanbevolen aanpak:** Een **hybride model** dat elementen van Model 1 en 2 combineert, aangevuld met een lichte verhoging van de milieubelastingen (Model 3), biedt de meest robuuste en rechtvaardige financiering. **3. Verwachte Sociaaleconomische Effecten** * **Arbeidsmarkt:** Verwacht wordt geen massale uittreding, maar wel een verschuiving. Mensen zullen beter onderhandelingsmacht hebben, waardoor slecht betaald of onveilig werk afneemt. Er zal meer ruimte komen voor zorgwerk, vrijwilligerswerk, scholing en creatieve sectoren. * **Ondernemerschap:** Het OBI fungeert als een "vangnet voor ondernemers". Het vermindert de drempel en het financiële risico om een eigen bedrijf te starten, wat innovatie en de oprichting van MKB-bedrijven zal stimuleren. * **Gezondheid en Welzijn:** Financiële onzekerheid is een grote bron van chronische stress. Het OBI zal leiden tot een significante verbetering van de mentale gezondheid, minder stressgerelateerde ziekten en een lagere druk op de gezondheidszorg. * **Sociale Cohesie:** Het reduceert stigma en bureaucratie rondom uitkeringen, bevordert wederzijds vertrouwen en vermindert armoedeval-mechanismen. **4. Vereiste Wet- en Regelgeving** 1. **Grondwetswijziging:** Mogelijk is een wijziging nodig om het recht op een basisinkomen te verankeren. 2. **Rijkswet Basisinkomen:** Een nieuwe kernwet die het recht op, de hoogte van, en de uitbetaling van het OBI regelt. 3. **Intrekking bestaande wetten:** De Participatiewet, Wajong, WIA, AOW, Kinderbijslag en alle bijbehorende toeslagen (huur-, zorg-) worden ingetrokken. 4. **Belastingherzieningswetten:** Nieuwe wetten voor de invoering van het vlakke belastingtarief en herziening van de vermogensbelasting. 5. **Aanpassing Burgerlijk Wetboek:** Aanpassingen m.b.t. alimentatieberekeningen en andere inkomensafhankelijke regelingen. **5. Betrokken Stakeholders** * **Overheid:** Rijk (financiën, SZW), gemeenten (uitvoering), Belastingdienst. * **Maatschappelijk Middenveld:** Vakbonden (FNV, CNV), werkgeversorganisaties (VNO-NCW, MKB-Nederland), armoedebestrijdingsorganisaties, consumentenbond. * **Onderwijs- en Onderzoeksinstellingen:** Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), Centraal Planbureau (CPB), universiteiten. * **Burgers:** Directe ontvangers, met speciale aandacht voor kwetsbare groepen (mensen met een bijstand, chronisch zieken, zzp'ers, mantelzorgers). **6. Implementatiestappen (Fasering)** **Fase 1: Voorbereiding (Jaren 1-2)** * Oprichting parlementaire enquêtecommissie en een onafhankelijk expertisenetwerk. * Uitgebreide (micro)simulatiestudies door het CPB en SCP naar effecten op koopkracht, arbeidsparticipatie en begroting. * Ontwerp van de Rijkswet Basisinkomen en belastingherzieningswetten. * Maatschappelijk debat en burgerfora. **Fase 2: Pilotfase (Jaren 3-5)** * Grootschalige, gerandomiseerde gecontroleerde proeven in verschillende gemeenten en regio's. * Monitoring van effecten op werk, welzijn, gezondheid en ondernemerschap. * Bijstelling wetgeving op basis van pilotresultaten. **Fase 3: Gefaseerde Invoering (Jaren 6-8)** * Eerst wordt het OBI ingevoerd voor specifieke groepen (bijv. jongvolwassenen of een bepaalde leeftijdscohorte) om de uitvoerbaarheid te testen. * Gelijktijdige afbouw van de oude stelsels voor deze groepen. * Uitrol naar de volledige volwassen bevolking. **Fase 4: Volledige Implementatie en Consolidatie (Vanaf Jaar 9)** * Volledige vervanging van het oude stelsel. * Continue monitoring en evaluatie. **7. Monitoring- en Evaluatiemechanismen** * **KPI's (Kritieke Prestatie-Indicatoren):** * Armoedecijfer (voor en na belastingen/overdrachten). * Werkgelegenheidscijfers (aantal gewerkte uren, type contracten). * Aantal startende ondernemingen. * Zelf-gerapporteerde mentale gezondheid en levens tevredenheid (CBS). * Uitgaven aan scholing en cultuur. * **Dataverzameling:** Koppeling van administratieve data (Belastingdienst, UWV, CBS) met periodieke grootschalige enquêtes. * **Onafhankelijke Toetsing:** Vijfjaarlijkse evaluatie door het SCP en CPB. **8. Bijdrage aan Specifieke Maatschappelijke Doelstellingen** * **Vermindering van Armoede:** Het OBI tilt iedereen *per definitie* boven de armoedegrens. Het elimineert de armoedeval volledig, omdat extra inkomen nooit leidt tot verlies van de basisuitkering. Dit biedt een solide basis voor iedereen. * **Verbetering van Mentale Gezondheid:** Door het wegnemen van existentiële financiële angst reduceert het OBI chronische stress, angststoornissen en depressie. Mensen krijgen ruimte om keuzes te maken die bijdragen aan hun welzijn in plaats van alleen aan hun overleving. * **Stimulering van Ondernerschap:** * **Zzp'ers en MKB:** Het OBI dient als basisstabiliteit tijdens de opstartfase en bij tegenvallers. * **Laagopgeleiden en Minderheden:** Het vermindert de financiële drempel om een eigen zaak te beginnen, wat economische emancipatie bevordert. * **Jongeren:** Het biedt de vrijheid om innovatieve en risicovollere ondernemingen te starten direct na hun studie. * **Vrouwen:** Het versterkt hun economische zelfstandigheid en biedt een buffer om een eigen onderneming te starten, vaak in de dienstensector of creatieve industrie. **Conclusie** De invoering van een onvoorwaardelijk basisinkomen in Nederland is een visionaire en haalbare hervorming. Het vereist politieke moed en een zorgvuldige, gefaseerde aanpak, maar de potentiële opbrengsten – een einde aan armoede, een gezondere bevolking, een dynamischere economie en een veerkrachtigere samenleving – zijn van onschatbare waarde. Dit voorstel biedt een routekaart om deze transformatie op een verantwoorde en effectieve manier te realiseren.