**Samenvatting biologie celstructuren** **Belangrijkste concepten:** - **Celtheorie:** Alle organismen bestaan uit cellen; cellen zijn de basiseenheden van leven; alle cellen komen voort uit bestaande cellen. - **Celtypes:** Eencellige (bijv. bacteriën, protozoën) en meercellige organismen; verschil tussen prokaryoten (zonder kern) en eukaryoten (met kern). - **Celorganellen en functies:** - **Kern:** Bevat DNA, regelt celactiviteiten. - **Cytoplasma:** Vloeistof waarin organellen zweven. - **Membraan:** Scheidt de cel van de omgeving, regelt transport. - **Mitochondriën:** Energieproductie (cellulaire ademhaling). - **Ribosomen:** Eiwitsynthese. - **Golgi-apparaat:** Verwerking en verpakking van eiwitten. - **Endoplasmatisch reticulum (ER):** Synthese van eiwitten (ruw en glad). - **Vacuolen:** Opslag van stoffen, bij planten voor stevigheid. - **Celwand:** Bij planten en schimmels, geeft structuur en bescherming. - **Chloroplasten:** Bij planten, fotosynthese. - **Celmembraan:** Dubbele laag lipiden en eiwitten, semi-permeabel. - **Transportmechanismen:** - Passief (diffusie, osmose). - Actief (met energie, transportpompen). **Leerdoelen:** - Herkennen en benoemen van celonderdelen en hun functies. - Uitleggen hoe celstructuren samenwerken voor de werking van de cel. - Verschillen tussen prokaryote en eukaryote cellen begrijpen. - Begrijpen van transportprocessen door het celmembraan. - Inzicht hebben in de rol van organellen bij de levensprocessen van de cel.

Zeker, hier is een beknopte samenvatting van de belangrijkste concepten en leerdoelen voor het tentamenonderwerp Biologie Celstructuren. ### **Hoofdconcepten** 1. **De Celtheorie:** * Alle levende organismen zijn opgebouwd uit één of meer cellen. * De cel is de kleinste basiseenheid van leven. * Nieuwe cellen ontstaan uit bestaande cellen. 2. **Prokaryotische vs. Eukaryotische Cellen:** * **Prokaryoot:** Eenvoudig, zonder celkern (o.a. bacteriën). Hun DNA ligt los in het cytoplasma. * **Eukaryoot:** Complex, mét een celkern (o.a. planten, dieren, schimmels). Bevat membraan-gebonden organellen. 3. **Celorganellen en hun Functies (Eukaryoot):** * **Celkern:** Bevat het DNA en controleert de celactiviteiten. * **Mitochondrion:** Produceert energie (ATP) door cellulaire ademhaling. * **Ribosomen:** Synthetiseren eiwitten (zitten vrij in cytoplasma of vast aan RER). * **Endomembraansysteem:** * **Ruw Endoplasmatisch Reticulum (RER):** Eiwitsynthese en -modificatie. * **Glad Endoplasmatisch Reticulum (GER):** Lipidesynthese en ontgifting. * **Golgi-apparaat:** Sorteert, modificeert en verpakt eiwitten voor transport. * **Lysosomen:** Breken afvalstoffen en ziekteverwekkers af (celvertering). * **Cytoskelet:** Geeft vorm en steun, zorgt voor transport en celbeweging (microfilamenten, intermediate filaments, microtubuli). 4. **Plantencel vs. Dierencel:** * **Alleen in plantencellen:** * **Celwand:** Voor stevigheid en bescherming. * **Chloroplast:** Zet licht om in chemische energie (fotosynthese). * **Grote centrale vacuole:** Slaat voedsel en water op, zorgt voor stevigheid (turgor). * **Alleen in dierencellen:** * **Centriolen:** Spelen een rol bij de celdeling. ### **Leerdoelen** Na het bestuderen van dit onderwerp zou je moeten kunnen: * De drie principes van de celtheorie benoemen. * De belangrijkste verschillen tussen prokaryote en eukaryote cellen uitleggen. * De functie van de belangrijkste celorganellen (celkern, mitochondrion, RER, GER, Golgi, lysosoom) benoemen en beschrijven. * De structurele en functionele verschillen tussen een planten- en een dierencel opsommen. * De relatie tussen de structuur (vorm) van een organel en zijn functie verklaren (bv. veel plooien in mitochondrion voor groter oppervlak). * Het pad van een eiwit volgen, vanaf de synthese op het ribosoom tot aan de afgifte buiten de cel. **Succes met leren!**