Natuurlijk! Hier is een gestructureerde educatieve debatles over klimaatverandering voor leerlingen van 15-17 jaar: **Thema:** Klimaatverandering en onze verantwoordelijkheid --- ### Doelstellingen: - Begrip van de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering - Kritisch kunnen nadenken over verschillende standpunten en oplossingen - Vaardigheden in argumentatie en debat --- ### 1. Inleiding (10 minuten) - Kort filmpje of presentatie over klimaatverandering: oorzaken, gevolgen, en actuele voorbeelden - Vraag aan de klas: Wat weten jullie al over klimaatverandering? --- ### 2. Uitleg en achtergrondinformatie (15 minuten) **Wat is klimaatverandering?** Klimaatverandering verwijst naar de langdurige veranderingen in de gemiddelde temperatuur en weerpatronen van de aarde, grotendeels veroorzaakt door menselijke activiteiten zoals het verbranden van fossiele brandstoffen, ontbossing en industriële processen. **Oorzaken:** - Broeikasgassen (CO₂, methaan, lachgas) door menselijke activiteiten - Verhoogde industriële productie en energieverbruik - Ontbossing en landgebruik **Gevolgen:** - Stijgende zeespiegels - Extreem weer (overstromingen, droogtes, orkanen) - Verlies van biodiversiteit - Impact op landbouw en voedselvoorziening **Wat kunnen we doen?** - Verminderen van fossiele brandstoffen - Overstappen op hernieuwbare energie - Besparen op energie en afval verminderen - Klimaatbeleid en internationale afspraken (zoals het Parijs-akkoord) --- ### 3. Stellingen voor debat (30 minuten) **Stelling 1:** *“Individuele acties (zoals recycling en energiebesparing) kunnen de klimaatverandering significant stoppen.”* **Voorstanders** argumenteren dat elke kleine stap telt en dat gedragsverandering op individueel niveau belangrijk is. **Tegenstanders** vinden dat grote industriële en overheidsinitiatieven noodzakelijk zijn en dat individuele acties onvoldoende impact hebben. **Stelling 2:** *“Het is realistischer en effectiever om te investeren in technologische oplossingen dan in gedragsverandering.”* Hier kunnen voorstanders wijzen op innovaties zoals geo-engineering en duurzame energie. Tegenstanders vinden dat gedragsverandering belangrijker is omdat technologie niet snel genoeg kan ingrijpen. **Stelling 3:** *“Rijke landen moeten meer betalen voor klimaatmaatregelen dan arme landen.”* Voorstanders benadrukken de historische verantwoordelijkheid en de grotere uitstoot van rijke landen. Tegenstanders vinden dat alle landen gelijk moeten bijdragen, afhankelijk van hun situatie. --- ### 4. Discussievragen ter kritische reflectie (15 minuten) - Welke rol speelt de overheid bij het aanpakken van klimaatverandering? Wat kunnen jongeren doen? - Hoe kunnen we de balans vinden tussen economische groei en milieubescherming? - Is het eerlijk dat sommige landen meer moeten betalen dan anderen? Hoe kunnen internationale afspraken rechtvaardig zijn? - Welke technologische oplossingen lijken jou het meest hoopgevend? Zijn er ook risico’s verbonden aan deze technologieën? - Hoe kunnen we voorkomen dat klimaatverandering een kloof tussen rijke en arme landen vergroot? --- ### 5. Afsluiting (10 minuten) - Kort samenvatten wat de leerlingen hebben geleerd - Vraag leerlingen om een korte mening te geven over wat zij persoonlijk kunnen doen - Mogelijkheid voor leerlingen om een korte schriftelijke reflectie te schrijven over het debat --- ### Handige tips: - Moedig respectvolle discussie aan - Laat leerlingen in kleine groepen werken voor het debat - Gebruik beeldmateriaal en actuele voorbeelden om de discussie te verrijken - Stimuleer kritisch denken door vragen te stellen als “Wat zijn de voor- en nadelen?” en “Wat is de onderliggende reden?” --- Deze lesstructuur biedt een goede balans tussen informatie, discussie en kritisch nadenken, afgestemd op de leeftijdsgroep 15-17 jaar. Veel succes!

Zeker, hier is een complete educatieve debatles over klimaatverandering voor 15-17 jarigen, ontworpen om kritisch denken te stimuleren. --- ### **Educatieve Debatles: Klimaatverandering - Feiten, Frictie en Toekomst** **Lesduur:** 60-75 minuten **Doelgroep:** 15-17 jaar (havo/vwo bovenbouw) **Leerdoelen:** - Deelnemers leren feiten en meningen over klimaatverandering te onderscheiden - Kritisch denken over oorzaken, gevolgen en oplossingen ontwikkelen - Argumentatievaardigheden oefenen vanuit verschillende perspectieven - Inzicht krijgen in de complexiteit van klimaatbeleid --- #### **1. Introductie (10 minuten)** Begin met een korte interactieve start: - "Steek je hand op als je je wel eens zorgen maakt over klimaatverandering" - "Wie denkt dat zijn/haar levensstijl direct bijdraagt aan klimaatverandering?" Toon twee tegengestelde quotes: - "Klimaatverandering is de grootste bedreiging voor onze toekomst" - VN - "Klimaatmaatregelen gaan ten koste van onze economische vrijheid" - critici --- #### **2. Kernfeitjes - De Basis op een Rijtje** **Wat weten we zeker?** - De aarde is sinds 1880 ~1,2°C opgewarmd - CO₂-concentratie is hoger dan ooit in 800.000 jaar - 97% van klimaatwetenschappers ziet menselijke activiteit als hoofdoorzaak **Waar is discussie over?** - Snelheid van verandering - Effectiviteit van voorgestelde oplossingen - Verdeling van kosten en verantwoordelijkheden --- #### **3. Debatstellingen** Kies één stelling voor een diepgaand debat, of verdeel de groep voor meerdere stellingen: **Hoofdstelling:** *"Nederland moet veel verdergaande maatregelen nemen tegen klimaatverandering, zelfs als dit onze economische groei remt."* **Subtopic-stellingen:** 1. *"Vliegen zou een luxeproduct moeten worden met hogere belastingen"* 2. *"Vleesconsumptie moet actief ontmoedigd worden door de overheid"* 3. *"Kernenergie is een noodzakelijk onderdeel van de energietransitie"* 4. *"Klimaatprotesten zoals van Extinction Rebellion zijn gerechtvaardigd"* --- #### **4. Discussievragen voor Kritisch Denken** **Over oorzaken en urgentie:** - "Hoe zeker kunnen we zijn van klimaatmodellen die decennia vooruit kijken?" - "Waarom reageren mensen zo verschillend op dezelfde wetenschappelijke data?" - "Is 'klimaattwijfel' altijd onwetendheid, of zit er ook een legitieme kant aan?" **Over oplossingen en beleid:** - "Moeten we inzetten op technologische innovatie of op gedragsverandering?" - "Hoe verhouden individuele verantwoordelijkheid en overheidsingrijpen zich tot elkaar?" - "Is het eerlijk dat westerse landen nu ontwikkelingslanden vragen hun groei te beperken?" **Over ethiek en toekomst:** - "Heeft de aarde intrinsieke waarde, of alleen waarde voor menselijk gebruik?" - "Moeten we ons meer richten op voorkomen van klimaatverandering of op aanpassen aan verandering?" - "Wat weegt zwaarder: economische vrijheid van nu of leefbaarheid voor toekomstige generaties?" --- #### **5. Debatstructuur** **Optioneel: Rollenspel** - Verdeel rollen: klimaatwetenschapper, ondernemer, jongerenactivist, politicus, boer - Laat elke rol eerst 2 minuten hun perspectief geven **Debatrondes:** 1. **Eerste ronde** (15 min): Argumenten voor en tegen 2. **Tweede ronde** (10 min): Reageren op tegenargumenten 3. **Slotronde** (5 min): Samenvatting sterkste punten --- #### **6. Afsluiting en Reflectie (10 minuten)** **Gezamenlijke reflectie:** - "Welk argument vond je het meest overtuigend en waarom?" - "Is je mening veranderd tijdens het debat?" - "Welke nuance mis je vaak in het publieke debat over klimaat?" **Vervolgactie:** - "Schrijf één concrete actie op die je zelf kunt ondernemen" - "Zoek thuis één feit op dat je standpunt ondersteunt of uitdaagt" --- #### **Docentenhandleiding** **Differentiatie:** - **Ondersteuning:** Bied argumentenkaartjes aan met voorbedachte punten - **Uitdaging:** Laat studenten zelf tegenargumenten bedenken voor hun eigen standpunt **Evaluatiecriteria:** - Gebruik van feitelijke onderbouwing - Respectvolle interactie - Vermogen om perspectief te wisselen - Originaliteit van argumenten **Benodigdheden:** - Whiteboard of digibord voor argumentenoverzicht - Eventueel filmpje van 2 minuten over klimaatwetenschap - Stopwatch voor tijdbewaking --- Deze les moedigt aan tot diep nadenken over complexe vraagstukken zonder simplistische antwoorden te geven. Het doel is niet consensus, maar weloverwogen meningsvorming.