Natuurlijk! Hier is een lesplan over Duurzaamheid voor leerlingen van 12-14 jaar: **Lesplan: Duurzaamheid voor 12-14 jaar** **Lesduur:** 60 minuten **Leerdoelen:** 1. Begrijpen wat duurzaamheid inhoudt en waarom het belangrijk is. 2. Verschillende aspecten van duurzaamheid herkennen: milieu, economie en samenleving. 3. Bewustwording creëren over de eigen rol en impact op het milieu. 4. Inspireren tot duurzame acties in het dagelijks leven. **Benodigdheden:** - Flip-over of whiteboard - Papier en pennen - Kaartjes met voorbeelden van duurzame en onduurzame acties - Video of korte documentaire over duurzaamheid - Werkbladen met vragen en opdrachten **Lesindeling:** 1. **Introductie (10 minuten)** - Start met een korte video of een verhaal over duurzaamheid. - Vraag de leerlingen wat ze al weten over duurzaamheid en waarom het belangrijk is. - Bespreek kort de drie pijlers van duurzaamheid: milieu, economie, samenleving. 2. **Interactieve presentatie (15 minuten)** - Leg uit wat duurzaamheid betekent met voorbeelden. - Gebruik de flip-over/whiteboard om de kernpunten te schetsen. - Betrek de leerlingen door vragen te stellen, zoals: "Welke duurzame acties ken je?" of "Hoe kunnen wij bijdragen aan een duurzamere wereld?" 3. **Groepsactiviteit: Duurzame en onduurzame acties (15 minuten)** - Verdeel de klas in kleine groepjes. - Geef elk groepje kaartjes met voorbeelden van acties (bijvoorbeeld: recyclen, vlees eten, fietsen, plastic gebruik). - Vraag ze om de acties te sorteren in duurzame en onduurzame acties en te bespreken waarom. - Laat elke groep hun keuzes kort presenteren. 4. **Reflectie en eigen impact (10 minuten)** - Vraag leerlingen na te denken over wat ze zelf kunnen doen. - Laat ze een korte lijst maken van duurzame acties die ze thuis of op school kunnen ondernemen. - Bespreek enkele voorbeelden en stimuleer verantwoordelijkheid. 5. **Afsluiting en huiswerk (10 minuten)** - Herhaal de belangrijkste punten. - Geef een opdracht: "Observeer gedurende een week je eigen gedrag en noteer duurzame acties die je hebt gedaan of kunt verbeteren." - Sluit af met een inspirerend citaat over duurzaamheid. **Aanvullende suggesties:** - Gebruik visuele materialen en korte video's om de aandacht vast te houden. - Stimuleer discussie en eigen inbreng. - Organiseer eventueel een duurzame actie op school, zoals een opruimactie of een recycle-project. Ik hoop dat dit lesplan je helpt om een betrokken en leerzame sessie over duurzaamheid te geven!

Zeker, hier is een uitgewerkt lesplan over Duurzaamheid voor leerlingen van 12-14 jaar, volledig in het Nederlands. --- ### **Lesplan: Duurzaamheid - Jouw Impact op de Toekomst** **Doelgroep:** Leerlingen van 12-14 jaar (onderbouw VO) **Aanbevolen Lesduur:** 90-120 minuten (2 lesuren) --- #### **1. Algemeen Lesdoel** Leerlingen leren wat duurzaamheid is, herkennen de verbanden tussen hun eigen gedrag en mondiale vraagstukken (zoals klimaatverandering en grondstoffenschaarste), en worden zich bewust van de keuzes die zij zelf kunnen maken om bij te dragen aan een duurzamere wereld. --- #### **2. Leerdoelen** Aan het einde van de les kunnen de leerlingen: * **Kennen:** De basisprincipes van duurzaamheid (People, Planet, Prosperity) en enkele voorbeelden van duurzame en niet-duurzame praktijken uitleggen. * **Begrijpen:** Inzien dat hun eigen consumptiegedrag (voedsel, kleding, energie) directe en indirecte gevolgen heeft voor het milieu en mensen wereldwijd. * **Toepassen:** Eenvoudige, duurzame alternatieven bedenken voor alledaagse handelingen. * **Analyseren:** De milieu-impact van een alledaags product (bijv. een T-shirt of smartphone) in verschillende fasen (productie, transport, gebruik, afval) beschrijven. * **Evalueren:** Een weloverwogen mening vormen over de urgentie van duurzaam handelen en hierover in discussie gaan met klasgenoten. --- #### **3. Benodigdheden** * Whiteboard of digibord * Markers * Projector voor eventuele filmpjes * Werkbladen voor de activiteiten (optioneel, kan ook klassikaal) * Materialen voor de "Afval Race": een verzameling "afval" (schoon en veilig, bijv. plastic flesje, blikje, papieren zak, chipszak, stuk piepschuim, GFT zoals een schill) * Eventueel: laptops/tablets voor onderzoek --- #### **4. Lesopbouw & Interactieve Activiteiten** **Deel 1: Introductie - Wat is Duurzaamheid? (20 minuten)** * **Activiteit: "De Aarde doorgeven" (10 min)** * Toon een kwetsbaar voorwerp, zoals een plant of een mooie steen. * Stel de vraag: "Stel, je moet dit heel waardevolle voorwerp doorgeven aan de volgende generatie. In welke staat geef je het door? Beschadigd, precies hetzelfde, of misschien wel mooier?" * Leid dit gesprek naar de definitie van duurzaamheid: "Voorzien in onze eigen behoeften, zonder de mogelijkheid van toekomstige generaties om in hun behoeften te voorzien in gevaar te brengen." (VN-definitie van Brundtland). * Introduceer eenvoudig het **3P-model (People, Planet, Prosperity/Welvaart)** als kapstok. * **Activiteit: Brainstorm "Duurzaam vs. Niet-duurzaam" (10 min)** * Schrijf "DUURZAAM" en "NIET-DUURZAAM" op het bord. * Laat leerlingen zo snel mogelijk voorbeelden roepen uit hun eigen leefwereld (bijv. lopend naar school vs. met de auto, kraanwater drinken vs. waterflesjes kopen, tweedehands kleding vs. fast fashion). **Deel 2: Verdieping - De Levenscyclus van een Product (30 minuten)** * **Activiteit: "De Reis van mijn T-shirt" (30 min)** * Kies een herkenbaar product, zoals een katoenen T-shirt. * Verdeel de klas in 5 groepen. Elke groep krijgt een fase van de levenscyclus: 1. **Productie:** Katoen verbouwen (water, pesticiden). 2. **Vervaardiging:** Weven, verven, naaien (energie, chemicaliën, arbeidsomstandigheden). 3. **Transport:** Vervoer naar de winkel (uitstoot van schepen/vliegtuigen/vrachtauto's). 4. **Gebruik:** Wassen en drogen (water, energie). 5. **Afdanking:** Weggooien of recyclen (afvalberg). * Laat elke groep in 10 minuten bedenken wat de impact op People, Planet en Prosperity is in hun fase. Ze presenteren hun bevindingen in 2 minuten per groep aan de rest van de klas. * **Conclusie:** Alles wat we kopen en gebruiken heeft een verhaal en een impact. De keuze om iets langer te dragen of tweedehands te kopen maakt al een groot verschil. **Deel 3: Toepassing - Wat kan ik ZELF doen? (30 minuten)** * **Activiteit: "De Afval Race" (15 min)** * Leg de verzameling "afval" midden in de kring. * Verdeel de klas in twee teams. Het doel is om het afval zo snel en correct mogelijk in de juiste (Nederlandse) afvalbakken te sorteren: **Restafval, PMD, Papier, GFT en Glas.** * Bespreek na de race de lastige voorwerpen (bijv. chipszakken vallen vaak onder PMD, maar dit kan per gemeente verschillen). Dit maakt het bespreekbaar en praktisch. * **Activiteit: "Maak je Eigen Duurzame Actieplan" (15 min)** * Laat elke leerling individueel of in tweetallen nadenken over één concrete, haalbare verandering die zij de komende week kunnen doorvoeren. * Geef voorbeelden: "Ik eet één dag geen vlees", "Ik douch 2 minuten korter", "Ik kijk een documentaire over klimaat", "Ik repareer iets kapots in plaats van het weg te gooien". * Laat een aantal leerlingen hun actieplan delen. Dit creëert commitment en inspiratie. **Deel 4: Afronding & Reflectie (10 minuten)** * **Afronding: "Eén Tip voor de Klas"** * Vat de kern van de les samen: kleine acties tellen op tot grote verandering. * Ga in een kring staan (of een virtuele kring) en laat elke leerling in één zin zijn/haar belangrijkste inzicht of tip delen. Bijv.: "Ik ga mijn elektrische apparaten niet meer op stand-by laten staan" of "Ik wist niet dat een T-shirt zoveel water verbruikt". * **Evaluatie:** Sluit af met de mededeling dat duurzaamheid een doorlopend proces is en moedig aan om het gesprek thuis voort te zetten. --- #### **5. Differentiatie & Tips** * **Voor gevorderde leerlingen:** Laat hen onderzoek doen naar complexere concepten als "circulaire economie" of "greenwashing" en hier een korte pitch over geven. * **Voor leerlingen die meer ondersteuning nodig hebben:** Geef hen bij de "Reis van mijn T-shirt" duidelijke bronnen (vooraf geselecteerde websites of filmpjes) en een gestructureerd werkblad met gerichte vragen. * **Tip:** Gebruik korte, krachtige filmpjes (bijv. van het Jeugdjournaal, DWDD University of NPO3) om onderwerpen visueel te ondersteunen. * **Tip:** Wees positief en oplossingsgericht. Focus niet op doemscenario's, maar op de kracht en creativiteit die nodig zijn voor verandering.