Casus: Installatie en storing van een nieuw aangelegd verlichtingssysteem in een schoolgebouw **Context:** Een middelbare school heeft onlangs een nieuw onderwijsgebouw laten bouwen. De elektricien is verantwoordelijk voor de installatie van het volledige elektrische systeem, inclusief verlichting, schakelaars, en beveiligingsinstallaties. Na de voltooiing van de installatie wordt het systeem in gebruik genomen, maar er ontstaan diverse problemen: sommige verlichting schakelt niet correct, er zijn storingen in het bedieningspaneel en enkele lampen branden niet. **Specifieke problemen:** 1. Verlichting in bepaalde lokalen werkt niet of schakelt onverwacht uit. 2. Het bedieningspaneel reageert niet altijd zoals verwacht. 3. Er is een mogelijk aardingsprobleem dat risico’s met zich meebrengt. **Benodigde materialen en hulpmiddelen:** - Multimeter en testlampje - Schematisch schema van het elektrische systeem - Schroevendraaiers en draadstrippers - Aardingsmeter - Verbindingstesten en stroommeter - Notitieboekje voor observaties en aantekeningen **Voortgangs- en resultaatsbeoordeling:** - **Vooruitgang:** Wordt beoordeeld op het correct kunnen lezen en interpreteren van het elektrische schema, het nauwkeurig uitvoeren van metingen en het systematisch aanpakken van het probleem. - **Resultaat:** Of de student in staat is om het probleem te identificeren en op te lossen, inclusief het herstellen van de correcte werking van het systeem en het documenteren van de uitgevoerde werkzaamheden. **Stappenplan en begeleidende vragen:** 1. **Probleemanalyse:** - Welke onderdelen van het systeem werken niet naar behoren? - Wanneer en onder welke omstandigheden doet het probleem zich voor? - Zijn er recente wijzigingen of werkzaamheden geweest die hiermee verband houden? 2. **Inspectie en metingen:** - Bekijk het elektrische schema en controleer de aansluitingen. - Gebruik de multimeter om spanningen te meten op verschillende punten. - Controleer de aardingsverbindingen met de aardingsmeter. 3. **Diagnose stellen:** - Wat geven de meetresultaten aan over de toestand van het systeem? - Zijn er afwijkingen van de normen of specificaties? - Is er sprake van losse verbindingen, kortsluiting, of aardingsfouten? 4. **Oplossing implementeren:** - Corrigeer eventuele losse of verkeerde aansluitingen. - Repareer of vervang defecte componenten. - Versterk de aardingsverbinding indien nodig. 5. **Testen en evalueren:** - Controleer of het systeem nu correct functioneert. - Test het bedieningspaneel opnieuw. - Documenteer de uitgevoerde werkzaamheden en de uitkomsten. **Begeleidende vragen voor studenten:** - Welke informatie uit het schema is relevant voor het oplossen van dit probleem? - Welke veiligheidsmaatregelen moet ik nemen voordat ik met de metingen begin? - Hoe kan ik systematisch de oorzaak van de storing aanpakken? - Wat zijn mogelijke oorzaken van aardingsproblemen en hoe herken ik ze? - Hoe documenteer ik mijn bevindingen en werkzaamheden op een overzichtelijke manier? Door deze casus uit te voeren, ontwikkelen studenten hun analytisch vermogen, technische vaardigheden en probleemoplossend denken binnen het vakgebied elektricien.

### Praktijkgerichte Casus: Storingsanalyse in een Woninginstallatie #### **Context van de Casus** De studenten kruipen in de rol van een ervaren elektricien die wordt ingeschakeld voor een storingsmelding in een eengezinswoning. De bewoners klagen over: - Regelmatig uitschakelen van de aardlekschakelaar. - Spanningverlies in bepaalde stopcontacten in de woonkamer. - Incidentele lichtflikkering in de keuken. De installatie is circa 15 jaar oud en voldoet aan de NEN 1010-normen van die periode. De studenten moeten de storing lokaliseren, analyseren en veilig verhelpen, met aandacht voor oorzaken, veiligheidsprotocollen en documentatie. --- ### **Specifieke Problemen die Opgelost Moeten Worden** 1. **Identificeren van de oorzaak** van het uitschakelen van de aardlekschakelaar. 2. **Opsporen van losse verbindingen** of defecte componenten in de woonkamer- en keukencircuits. 3. **Controleren van de aarding en isolatieweerstand** in de betrokken groepen. 4. **Voorkomen van herhaling** door aanbevelingen te doen voor verbetering (bijv. aanpassen van belasting of upgraden van componenten). --- ### **Benodigde Materialen en Hulpmiddelen** - Multimeter of spanningzoeker. - Isolatieweerstandmeter (megger). - Aardleksimulator (voor testdoeleinden). - Basis elektricien-gereedschap (schroevendraaiers, tangen, spanningzoeker). - Bedradingsschema’s van de woning. - Kluisjes voor zekeringen en aardlekschakelaars. - Vervangende componenten (bijv. nieuwe aardlekschakelaar, wandcontactdozen). - Persoonlijke beschermingsmiddelen (PVM): isolerende handschoenen, veiligheidsschoenen, veiligheidsbril. --- ### **Beoordeling van Voortgang en Resultaten** - **Procesbeoordeling (40%)**: - Systematische aanpak (gebruik van stappenplan, veiligheidsprotocollen). - Juist gebruik van meetapparatuur. - Samenwerking en communicatie (bij groepsopdrachten). - **Technische Oplossing (40%)**: - Correcte diagnose en oplossing van de storing. - Kwaliteit van de reparatie (bijv. nette aansluitingen, naleving NEN 1010). - **Rapportage en Reflectie (20%)**: - Duidelijke documentatie van de werkzaamheden. - Reflectie op leerpunten en eventuele risico’s. --- ### **Stappenplan met Begeleidende Vragen** #### **Stap 1: Veiligheidsvoorbereiding** - Schakel de hoofdschakelaar uit en plaats een waarschuwingsbord. - Controleer spanningvrij met een tweepolige spanningzoeker. - *Begeleidende vraag*: Waarom is het cruciaal om eerst de isolatieweerstand te meten voordat je de spanning erop zet? #### **Stap 2: Eerste Diagnose** - Test de aardlekschakelaar met de testknop. - Meet de isolatieweerstand tussen fase-aarde en nul-aarde in de betrokken groepen. - *Begeleidende vraag*: Wat kan een lage isolatieweerstand (bijv. <1 MΩ) betekenen voor de installatie? #### **Stap 3: Lokaliseren van de Storing** - Controleer verbindingen in de lasdozen en wandcontactdozen van de woonkamer. - Simuleer een aardlek met een aardlek simulator om de gevoeligheid van de aardlekschakelaar te testen. - *Begeleidende vraag*: Hoe onderscheid je een defecte aardlekschakelaar van een echte aardlek in het circuit? #### **Stap 4: Oplossen en Testen** - Verwijder of repareer defecte componenten (bijv. vervang een versleten wandcontactdoos). - Voer een herstelmetering uit (isolatieweerstand, aardlekschakelaartest). - *Begeleidende vraag*: Waarom moet je na een reparatie altijd de aardlekschakelaar opnieuw instellen en testen? #### **Stap 5: Documentatie en Advies** - Documenteer de gevonden oorzaak, uitgevoerde werkzaamheden en meetresultaten. - Geef de bewoner advies over preventie (bijv. vermijden van overbelasting). - *Begeleidende vraag*: Welke componenten in een oudere installatie zijn extra gevoelig voor slijtage? --- ### **Voorbeeld van een Oplossing** - **Oorzaak**: Een losse fase-aansluiting in een woonkamerstopcontact veroorzaakte een intermitterende aardlek, wat de aardlekschakelaar deed uitschakelen. - **Oplossing**: Vervangen van het stopcontact en aansluitingen vastzetten met een momentvaste verbinding. - **Testresultaat**: Isolatieweerstand >10 MΩ, aardlekschakelaar reageert binnen 300 ms bij 30 mA. Deze casus stimuleert studenten om kritisch na te denken, veilig te werken en praktijkervaring op te doen met veelvoorkomende storingen.