**Projectnaam:** Duurzame Installatietechniek in de Praktijk **Doelstellingen:** - Studenten bewust maken van milieuvriendelijke en energie-efficiënte installatietechnieken. - Praktische vaardigheden ontwikkelen op het gebied van duurzame installaties. - Bewustwording creëren over maatschappelijke verantwoordelijkheid en milieuproblematiek. - Innovatieve oplossingen stimuleren die bijdragen aan een duurzame toekomst. **Duurzame praktijken die aan bod komen:** - Energie-efficiënte systemen (bijvoorbeeld warmtepompen, zonne-energie). - Gebruik van milieuvriendelijke materialen (biobased, recyclebare materialen). - Verspilling minimaliseren en afvalbeheer. - Implementatie van slimme en energiebesparende technologieën. - Duurzaam ontwerp en planning van installaties. **Benodigde materialen:** - Modelbouwmaterialen (bijvoorbeeld klei, karton, kunststof). - Test- en meetapparatuur (bijvoorbeeld energiemeters, thermometers). - Exemplaren van milieuvriendelijke materialen en componenten. - Documentatie- en presentatiemateriaal. - Computer met ontwerp- en simulatiesoftware. **Stappenplan voor uitvoering:** 1. **Introductie en brainstorm:** Uitleg over duurzaamheid in installatietechniek. Studenten brainstormen over duurzame oplossingen. 2. **Onderzoek en planning:** Verzamelen van informatie over duurzame technieken en materialen. Opstellen van een ontwerp voor een duurzame installatie. 3. **Ontwerp en ontwerpkeuzes:** Visualiseren en uitwerken van het ontwerp, inclusief keuze voor energie-efficiënte componenten. 4. **Bouw en simulatie:** Realiseren van een model of prototype. Gebruik maken van simulaties om prestaties te testen. 5. **Testen en evaluatie:** Meet de energieverbruik en efficiëntie. Analyseer resultaten en verbeteringen. 6. **Presentatie en reflectie:** Studenten presenteren hun ontwerp en reflecteren op de milieuvriendelijke aspecten en maatschappelijke impact. **Voorbeelden van opdrachten:** - **Ontwerp een zonne-energiesysteem:** Studenten ontwerpen een klein zonnepaneelsysteem voor een woning of praktijkruimte en berekenen de energieopbrengst. - **Materialenkeuze en duurzaamheid:** Kies uit verschillende materialen voor een cv-ketel en beargumenteer welke het meest milieuvriendelijk is, rekening houdend met levensduur en recyclebaarheid. - **Energie-efficiënte installatieplan:** Maak een plan voor het optimaliseren van een bestaande installatie met het oog op energiebesparing en milieuvriendelijkheid. - **Innovatieve duurzame oplossing:** Ontwikkel een voorstel voor een nieuwe, milieuvriendelijke techniek of toepassing die nog niet op de markt is. Door dit project krijgen studenten inzicht in de praktische toepassing van duurzame technieken, ontwikkelen ze kritisch denkvermogen en dragen ze bij aan een maatschappelijk verantwoorde beroepspraktijk.

Zeker, hier is een uitgewerkt projectvoorstel voor duurzaamheid in de beroepsopleiding Installatietechniek. --- ### **Project: Duurzame Installatietechniek in Praktijk (DIP)** **Projectdoelstellingen:** 1. **Kennis:** Studenten verwerven grondige kennis van duurzame energiebronnen, energie-efficiënte technieken en circulaire principes binnen de installatietechniek. 2. **Vaardigheden:** Studenten ontwikkelen praktische vaardigheden in het ontwerpen, installeren, onderhouden en demonteren van duurzame installatiesystemen. 3. **Bewustzijn:** Studenten worden zich bewust van de maatschappelijke en ecologische impact van hun vak en leren ethisch verantwoorde keuzes te maken. 4. **Innovatie:** Studenten leren kritisch te denken over bestaande systemen en worden gestimuleerd om met innovatieve, duurzame oplossingen te komen. --- ### **Duurzame Praktijken die aan bod komen:** * **Energie-efficiëntie:** Optimalisatie van verwarmings-, koel- en ventilatiesystemen (o.a. warmteterugwinning, balansventilatie). * **Hernieuwbare Energie:** Installatie en integratie van warmtepompen (lucht-lucht, lucht-water, bodem-water), zonneboilers en PV-panelen (zonnepanelen). * **Waterbesparing:** Toepassing van waterbesparende kranen, douchekoppen, regenwateropvang- en hergebruiksystemen en greywater recycling. * **Circulaire Economie:** Principes van "design for disassembly", gebruik van herbruikbare materialen, demonteren i.p.v. slopen en inzicht in materialenpaspoorten. * **Gezond binnenklimaat:** Installeren van systemen die zorgen voor een gezond binnenklimaat met optimale luchtkwaliteit, temperatuur en vochtigheidsgraad. --- ### **Benodigde Materialen en Voorzieningen:** * **Oefenruimte/Practicumlokaal:** Een ruimte die kan fungeren als 'proefwoning' of 'testopstelling'. * **Materialen:** * Warmtepomp (verschillende types) * Zonnecollectoren en bijbehorende leidingen/appendages * PV-panelen, omvormers en bekabeling * Hoogrendementsketels (HR++) * Ventilatie-units met warmteterugwinning (WTW) * Waterbesparende sanitaironderdelen * Regenwatertank en filters * Diverse leidingmaterialen (waar mogelijk van gerecyclede of recyclebare materialen) * Isolatiematerialen met een lage milieu-impact (bijv. gerecycled textiel, cellulose) * Meetapparatuur: energiemeters, debietmeters, thermografische camera * **Software:** Ontwerp- en simulatiesoftware voor o.a. warmteverliesberekeningen en energieprestatie-advisering (EPA). --- ### **Stappenplan voor Uitvoering:** **Fase 1: Theorie en Bewustwording (4 weken)** * **Week 1-2:** Colleges over klimaatverandering, energietransitie, grondstoffenschaarste en de rol van de installatietechniek. * **Week 3-4:** Verdieping in duurzame technieken: werking, voor- en nadelen, toepassingsgebieden en wet- & regelgeving (o.a. BENG). **Fase 2: Praktijkvaardigheden - Individuele Systemen (6 weken)** * **Week 5-6:** Praktijkoefeningen met warmtepompen: installatie, inregelen en aansluiten. * **Week 7-8:** Praktijkoefeningen met zonne-energie: montage van PV-panelen en zonnecollectoren, elektrische aansluiting en hydraulische aansluiting. * **Week 9-10:** Praktijkoefeningen met ventilatiesystemen (WTW) en waterbesparende technieken. **Fase 3: Integratieproject - "De Duurzame Proefwoning" (8 weken)** * **Week 11:** Studenten vormen projectgroepen. Elke groep krijgt de opdracht een bestaande (virtuele of fysieke) oefenwoning te verduurzamen. * **Week 12-13:** **Ontwerpfase:** Groepen maken een integraal ontwerp met een duurzaam installatieplan. Hierin nemen ze meerdere technieken op en motiveren hun keuzes. * **Week 14-17:** **Uitvoeringsfase:** Groepen voeren hun ontwerp uit in de proefwoning. Ze installeren de systemen, sluiten deze op elkaar aan en testen de werking. * **Week 18:** **Evaluatie en Demontage:** De prestaties van de systemen worden gemeten en geëvalueerd. Vervolgens demonteren de studenten de installaties, waarbij het doel is materialen zoveel mogelijk gesorteerd en onbeschadigd terug te winnen. **Fase 4: Presentatie en Reflectie (2 weken)** * **Week 19:** Groepen presenteren hun project, resultaten en leerervaringen aan medestudenten en docenten. * **Week 20:** Individuele reflectie op het eigen leerproces en de persoonlijke rol als toekomstig duurzaam installatietechnicus. --- ### **Voorbeelden van Bewustmakende Opdrachten:** 1. **De Energie- en Wateraudit:** * **Opdracht:** Voer een audit uit voor een (eigen) woning. Breng het huidige energie- en waterverbruik in kaart en identificeer verbeterpunten. * **Bewustwording:** Laat studenten inzien waar energie verloren gaat en hoe eenvoudige aanpassingen grote besparingen kunnen opleveren. 2. **Levenscyclusanalyse (LCA) van een Installatieproduct:** * **Opdracht:** Kies een product (bijv. een warmtepomp, een kraan of een stuk leiding). Onderzoek de milieu-impact van dit product over zijn gehele levensduur: van grondstofwinning, productie, transport, gebruik tot afvalfase. * **Bewustwording:** Leert studenten verder te kijken dan de aanschafprijs en de totale ecologische voetafdruk van materialen te begrijpen. 3. **Het Circulaire Demontage-Plan:** * **Opdracht:** Ontwerp een demontageplan voor een bestaande cv-installatie. Beschrijf hoe onderdelen (ketel, radiatoren, leidingen) veilig en methodisch gedemonteerd kunnen worden om materialen hoogwaardig te kunnen hergebruiken of recyclen. * **Bewustwording:** Benadrukt het belang van "eindeloos" hergebruik en het voorkomen van (bouw)afval. 4. **Maatschappelijk Debat: De Warmtetransitie:** * **Opdracht:** Organiseer een debat over de warmtetransitie in een wijk. Laat studenten verschillende rollen aannemen: de installateur, de huiseigenaar (met een smalle beurs), de gemeente-ambtenaar en de milieuactivist. * **Bewustwording:** Laat studenten inzien dat technische oplossingen altijd in een maatschappelijke context staan en dat er verschillende belangen en perspectieven zijn. 5. **Ontwerp een Off-grid Sanitair Systeem:** * **Opdracht:** Ontwerp een sanitairsysteem voor een tiny house zonder aansluiting op het riool en de waterleiding. Denk aan composttoiletten, regenwateropvang en greywaterzuivering met helofytenfilters. * **Bewustwording:** Daagt studenten uit om buiten de gebaande paden te denken en extreme vormen van duurzaamheid en zelfvoorziening te verkennen.