Samenwerkingsoefening voor verpleegkundestudenten: "Samenwerken bij een patiëntendossier" Context van de samenwerking: De studenten vormen een multidisciplinair team dat samen een complex patiëntendossier moet opstellen en bespreken. Het doel is om de communicatie, taakverdeling en besluitvorming te oefenen in een situatie die lijkt op de praktijk, zoals bij het voorbereiden van een overdracht of multidisciplinair overleg. Specifieke teamdoelen: - Effectieve communicatie en informatie-uitwisseling - Verdeling van taken en verantwoordelijkheden - Kritisch en reflectief denken over patiëntenzorg - Respectvolle samenwerking en luisteren - Toepassen van beroepsethiek en protocollen Benodigde materialen en tools: - Casusbeschrijving van een patiënt (met medische gegevens, medicatie, observaties) - Rollenkaarten (bijv. verpleegkundige, arts, fysiotherapeut, mantelzorger) - Notitieblokken en pennen - Een digitale of fysieke flip-over of whiteboard voor samenvatting - Communicatieprotocollen en checklists - Timer voor tijdsbeperkingen Uitvoering: 1. **Voorbereiding**: Verdeel de studenten in kleine groepen (3-5 personen). Wijs rollen toe op basis van de casus. 2. **Fase 1 – Informatie verzamelen**: Elke student speelt zijn rol en deelt relevante informatie volgens het communicatieprotocol. 3. **Fase 2 – Overleg en besluitvorming**: Het team bespreekt de situatie, stelt prioriteiten en maakt een gezamenlijk plan van aanpak. 4. **Fase 3 – Presentatie en reflectie**: Het team presenteert hun plan en reflecteert op de samenwerking. Hoe wordt de samenwerkingseffectiviteit beoordeeld? - Observatie door de docent op basis van een beoordelingsformulier (gericht op communicatie, taakverdeling, samenwerking, professionele houding) - Zelfreflectie door studenten (bijv. vragenlijst of korte verslag) - Peer feedback (wat ging goed, wat kon beter) - Reflectie na afloop met groepsdiscussie Voorbeelden van rollenverdelingen: - **Verpleegkundige**: coördineert en documenteert - **Arts**: geeft medische input - **Fysiotherapeut**: adviseert over bewegen en mobiliteit - **Mantelzorger**: deelt informatie over thuissituatie - **Observator**: let op communicatie en samenwerking Communicatieprotocollen: - Gebruik van duidelijke titel en rol bij spreken - Actief luisteren en samenvatten - Respectvol en duidelijk formuleren - Vraag om verduidelijking indien nodig Reflectiemomenten: - Na elke fase korte evaluatie door studenten en docent - Groepsdiscussie over knelpunten en leerpunten - Invulling van een korte schriftelijke evaluatie door elke student Door deze oefening worden de studenten voorbereid op de praktijk, waarin multidisciplinaire samenwerking essentieel is voor goede patiëntenzorg.

Zeker, hier is een uitgewerkte samenwerkingsoefening voor verpleegkundestudenten in het beroepsonderwijs: ### **Samenwerkingsoefening: Complexe Patiëntopname op de Spoedeisende Hulp** **1. Context van de Samenwerking** De studenten vormen een verpleegkundig team op een drukke Spoedeisende Hulp (SEH). Er arriveert een complexe patiënt: mevrouw De Wit, een 78-jarige vrouw met verwardheid, die is gevallen. Ze heeft een vermoeden van een gebroken heup, is gedehydreerd en haar medische voorgeschiedenis (diabetes, hypertensie) is onduidelijk. De situatie vereist gecoördineerde, multidisciplinaire actie onder tijdsdruk, waarbij zowel de acute zorg als de emotionele behoeften van de verwarde patiënt centraal staan. **2. Specifieke Teamdoelen** * **Primair Doel:** Voer binnen 30 minuten een veilige en volledige primaire opname en assessment uit volgens het ABCDE-principe. * **Gezamenlijke Doelen:** * Stel een voorlopige verpleegkundige diagnose vast. * Verzamel en documenteer alle benodigde patiëntgegevens accuraat in het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD). * Initieer de juiste zorgpad-stappen in overleg met de arts (o.a. aanvraag röntgenfoto's, pijnstilling, labonderzoek). * Houd de familie op de hoogte volgens protocol. * Handhaaf een professionele en kalmerende houding naar de verwarde patiënt toe. **3. Benodigde Materialen en Tools** * **Simulatie-ruimte:** Ingericht als SEH-box met ziekenhuisbed, stoel voor familielid en medische apparatuur. * **Medische apparatuur:** Bloeddrukmeter, thermometer, saturatiemeter, ECG-apparaat, infuusset, verbandmiddelen, pijnscorekaarten (NRS). * **Documentatie:** EPD-workstations of papieren patiëntendossiers, overdrachtsformulieren. * **Scenario-informatie:** Gedetailleerde patiëntenkaart voor de "patiënt" (een acteur of geprogrammeerde simulatiepop) en een separate kaart voor het "familielid". * **Communicatietools:** Portofoons of telefoons voor interne communicatie. **4. Rollenverdeling (voor een team van 4-5 studenten)** * **Teamleider Verpleegkundige:** Coördineert de opname, houdt overzicht over de tijd, is aanspreekpunt voor de arts en deelt taken toe. Neemt het initiatief in de ABCDE-beoordeling. * **Verpleegkundige Behandelaar 1:** Richt zich op de fysieke assessment (A t/m E): luchtweg, ademhaling, circulatie, bewustzijn. Meet vitale functies, legt ECG aan en start een infuus. * **Verpleegkundige Behandelaar 2:** Richt zich op comfort, anamnese en psychosociale zorg. Stelt de patiënt en het "familielid" gerust, verzamelt informatie over medicatie en voorgeschiedenis, behandelt pijn. * **Documentatie-verpleegkundige:** Registreert alle bevindingen, genomen handelingen en tijden accuraat in het EPD. Fungeert als extra paar ogen en oren voor het team. * **Contactpersoon Familie (kan gecombineerd worden met rol 2):** Houdt het familielid op de hoogte, stelt gerust en verzamelt aanvullende informatie. **5. Communicatieprotocollen** * **SBAR bij overdracht:** Teamleider gebruikt SBAR (Situatie, Achtergrond, Beoordeling, Advies) bij het bellen van de arts. * *Bijvoorbeeld: "Situatie: Mevrouw De Wit, 78 jaar, verward na een val. Achtergrond: diabetes. Beoordeling: pijnscore 8, verminderde circulatie rechtsbeen. Advies: ik verzoek om pijnstilling en röntgen heup/bekken."* * **Check-backs en Closed-loop communicatie:** Bij het krijgen van een opdracht (bv. van arts of teamleider) herhaalt de ontvanger de opdracht hardop voor confirmatie. * *Teamleider: "Jan, geef alstublieft 4 mg morfine IV."* * *Verpleegkundige Jan: "Bevestigd, 4 mg morfine IV toedienen aan mevrouw De Wit."* * **Tijd-out:** Voor kritieke handelingen (bv. medicatietoediening) zegt het team kort "time-out" om gezamenlijk de juiste patiënt, medicatie, dosis en weg te controleren. * **Portofoonprotocol:** Duidelijke en beknopte communicatie. Identificeer jezelf eerst ("Teamleider naar Behandelaar 1..."). **6. Beoordeling van Samenwerkingseffectiviteit** De effectiviteit wordt beoordeeld aan de hand van een rubric met de volgende criteria: * **Taakuitvoering:** Zijn de teamdoelen (ABCDE binnen 30 min, documentatie) behaald? * **Communicatie:** Werden SBAR, closed-loop communicatie en time-outs correct toegepast? * **Rollen en Verantwoordelijkheden:** Wisten teamleden wat van hen werd verwacht? Was er sprake van onderling toezicht? * **Besluitvorming:** Werd er effectief overlegd en werden beslissingen gezamenlijk gedragen? * **Gedeeld Mentaal Model:** Liet het team zien dat ze een gezamenlijk begrip hadden van de situatie en de prioriteiten? (Bijv. iedereen focuste eerst op stabilisatie voordat niet-dringende vragen werden gesteld). **7. Reflectiemomenten** * **Directe Debriefing (Direct na de oefening - 15 min):** Onder leiding van de docent. Gebruik de "Plus/Delta"-methode. * **Plus:** Wat ging er goed? (Bijv. "De SBAR-overdracht naar de arts was heel duidelijk.") * **Delta:** Wat kan er de volgende keer beter? (Bijv. "We vergaten even de familie in te lichten, dat moeten we meenemen in ons standaardproces.") * **Individuele Reflectie (als huiswerk):** Studenten schrijven een korte reflectie gebaseerd op de Korthagen-cyclus: Wat gebeurde er? Welke gevoelens en gedachten had ik? Wat betekent dit voor mijn professionele handelen? Wat is mijn leerdoel voor de volgende keer? * **Intervisie (in een latere les - 20 min):** In kleine groepen bespreken studenten een specifiek samenwerkingsdilemma uit de oefening (bijv. "Hoe ga je om met een teamlid dat zijn rol niet goed invult?"). De focus ligt op peer-feedback en gezamenlijk leren. Deze oefening bootst de dynamische en hoogwaardige samenwerking van een moderne zorgomgeving nauwkeurig na en bereidt studenten voor op de complexe realiteit van het verpleegkundig vak.