**Lesplan: Klimaatverandering** --- ### Doelstellingen: Aan het einde van deze les kunnen leerlingen: 1. De basisbegrippen van klimaatverandering uitleggen. 2. De oorzaken en gevolgen van klimaatverandering beschrijven. 3. De menselijke rol en impact op het klimaat analyseren. 4. Mogelijke oplossingen en mitigatiestrategieën identificeren. 5. Kritisch nadenken over gedrag en beleidsmaatregelen die klimaatverandering kunnen tegengaan. --- ### Kernconcepten: - **Klimaat vs. Weer** - **Broeikasgassen (CO₂, methaan, lachgas)** - **Oorzaken van klimaatverandering (menselijke activiteiten, industriële processen, ontbossing)** - **Gevolgen (stijgende zeespiegel, extreme weersomstandigheden, verlies biodiversiteit)** - **Duurzaamheid en mitigatie (hernieuwbare energie, energiebesparing, milieubeleid)** --- ### Voorgestelde activiteiten: **1. Introductie en discussie (15 min)** - Start met een korte video of infographic over klimaatverandering. - Klassikale discussie: Wat weten jullie al? Waarom is dit belangrijk? **2. Kernconcepten verkennen (20 min)** - Presentatie met visuele hulpmiddelen over oorzaken en gevolgen. - Kleine groepjes: elk groepje krijgt een kernconcept (bijv. broeikasgassen, gevolgen) en bereidt een korte uitleg voor. **3. Interactieve simulatie of experiment (20 min)** - Gebruik een simulatiesoftware of een eenvoudig experiment (bijvoorbeeld het ‘broeikasgassimulaties’ met lamp en glas). - Leerlingen zien hoe extra broeikasgassen de temperatuur beïnvloeden. **4. Casestudy en discussie (15 min)** - Bespreek lokale of wereldwijde voorbeelden van klimaatverandering (bijv. smeltende gletsjers, natuurrampen). - Vraag: Wat kunnen wij als individuen, gemeenschappen, landen doen? **5. Brainstorm en actieplan (20 min)** - Groepjes bedenken oplossingen of acties die gericht zijn op vermindering van CO₂-uitstoot. - Presentatie van ideeën en discussie. **6. Reflectie en evaluatie (10 min)** - Kort schriftelijk of mondeling reflectieverslag: Wat heb je geleerd? Wat ga je nu anders doen? --- ### Beoordelingsmethoden: - **Korte quiz** aan het einde van de les om begrip te toetsen (bijvoorbeeld multiple choice en open vragen). - **Reflectieverslag** waarin leerlingen uitleggen wat ze hebben geleerd en welke acties ze willen ondernemen. - **Groepspresentaties** over oplossingen, beoordeeld op inhoud, creativiteit en betrokkenheid. - **Participatie tijdens discussies en activiteiten** wordt meegenomen in de beoordeling. --- ### Differentiatie: - Voor leerlingen die meer uitdaging nodig hebben: onderzoeken naar innovatieve technologieën of beleid. - Voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben: verduidelijking van kernbegrippen met visuele hulpmiddelen en gespreksstarters. --- ### Samenvatting: Deze gestructureerde schets bevordert actief leren, kritische denkvaardigheden en betrokkenheid bij het complexe onderwerp klimaatverandering door afwisselende werkvormen, interactieve activiteiten en reflectie.

Zeker, hier is een gedetailleerde educatieve schets voor een lesplan over klimaatverandering, ontworpen voor middelbare scholieren (onderbouw VO, leeftijd 12-15 jaar). De schets is modulair opgebouwd voor flexibiliteit en omvat 4-6 lesuren. --- ### **Lesplan: Klimaatverandering - Onze Planeet, Onze Toekomst** #### **1. Algemene Doelstellingen** - Leerlingen begrijpen de basisprincipes, oorzaken en gevolgen van klimaatverandering. - Leerlingen kunnen verbanden leggen tussen menselijk handelen en klimaatimpact. - Leerlingen ontwikkelen kritisch denkvermogen over klimaatoplossingen en hun eigen rol. - Leerlingen worden aangemoedigd tot actie en bewuste keuzes in hun dagelijks leven. --- #### **2. Kernconcepten** 1. **Wat is klimaatverandering?** - Verschil tussen weer en klimaat. - Broeikaseffect (natuurlijk vs. versterkt). - Belangrijke broeikasgassen (CO₂, methaan). 2. **Oorzaken van klimaatverandering** - Menselijke activiteiten: verbranding fossiele brandstoffen, ontbossing, landbouw. - Industriële revolutie als kantelpunt. 3. **Gevolgen voor ecosystemen en samenleving** - Smeltende ijskappen, zeespiegelstijging. - Extreem weer (hittegolven, overstromingen). - Impact op biodiversiteit en voedselzekerheid. 4. **Oplossingen en Mitigatie** - Hernieuwbare energie (zon, wind). - Energie-efficiëntie en duurzame landbouw. - Internationale akkoorden (bijv. Parijs 2015). 5. **Adaptatie en Individuele Actie** - Aanpassingen in steden (groene daken, dijken). - Rol van individuen: consumptie, transport, stemgedrag. --- #### **3. Voorgestelde Activiteiten (Volgorde naar keuze)** **Les 1: Introductie – Het Broeikaseffect in een Pot** - **Doel:** Visualiseren van het broeikaseffect. - **Activiteit:** Experiment met twee potten (één met extra CO₂ via een soda-reactie) en thermometers onder lampen. Leerlingen meten temperatuurverschillen. - **Discussie:** Waarom warmt de ene pot sneller op? Link naar de aarde. **Les 2: Oorzaken en Gevolgen – Klimaatspoorzoeken** - **Doel:** Oorzaken en gevolgen koppelen. - **Activiteit:** Groepswerk met kaarten van oorzaken (bijv. "vliegreis") en gevolgen (bijv. "koraalverbleking"). Leerlingen leggen verbanden en presenteren deze. **Les 3: De Menselijke Factor – De Carbon Footprint Challenge** - **Doel:** Inzicht in persoonlijke impact. - **Activiteit:** Leerlingen berekenen hun ecologische voetafdruk via een online tool (bijv. van het WWF). Daarna brainstormen ze over manieren om deze te verkleinen. **Les 4: Oplossingen Onderzoeken – De Klimaattop** - **Doel:** Begrip van collectieve actie en beleid. - **Activiteit:** Rollenspel waarin leerlingen landen vertegenwoordigen tijdens een mini-klimaattop. Doel: onderhandelen over emissiereducties. **Les 5: Actie en Toepassing – Ontwerp een Duurzame School** - **Doel:** Creatieve toepassing van geleerde concepten. - **Activiteit:** Leerlingen ontwerpen in groepjes een plan om hun school duurzamer te maken (bijv. zonnepanelen, afvalscheiding). Presentatie aan "schoolbestuur" (klasgenoten). **Optioneel: Gastspreker of Excursie** - Uitnodiging van een lokale klimaatexpert of bezoek aan een windmolenpark/energiecoöperatie. --- #### **4. Beoordelingsmethoden** **Formatieve Beoordeling (Tijdens het Leerproces)** - **Exit Tickets:** Aan het einde van een les schrijven leerlingen één vraag of inzicht op. - **Discussie-Observaties:** Docent beoordeelt deelname aan groepsgesprekken en rollenspel. - **Quizjes:** Korte digitale quiz (bijv. via Kahoot) over kernbegrippen. **Summatieve Beoordeling (Eindbeoordeling)** - **Onderzoeksverslag:** Leerlingen schrijven een kort verslag over een klimaatgerelateerd probleem in hun gemeente, inclusief oplossingen (max. 2 pagina’s). - **Presentatie Duurzame School:** Beoordeling op inhoud, creativiteit en teamwork met een rubric. - **Eindtoets:** Meerkeuzevragen en korte open vragen over de kernconcepten. --- #### **5. Differentiatie en Inclusiviteit** - **Ondersteuning:** Visuele hulpmiddelen (grafieken, video’s) en vereenvoudigde teksten. - **Uitdaging:** Extra onderzoeksvragen voor gevorderden (bijv. "Onderzoek de ethiek van klimaatrechtvaardigheid"). - **Betrokkenheid:** Laat leerlingen kiezen tussen activiteiten (bijv. kunstwerk over klimaat vs. wetenschappelijk verslag). --- #### **6. Benodigdheden en Hulpbronnen** - Materialen: Potten, thermometers, lampen, kaarten voor spoorzoeken, rekenmachines. - Digitale tools: Ecologische voetafdrukcalculator, Kahoot, documentaires (bijv. "Before the Flood"). - Lezen: Artikelen van KNMI, IPCC-samenvattingen voor jongeren. --- Deze schets moedigt actief leren aan door experimenten, discussies en real-world toepassingen. Succes met de uitvoering! 🌍✨