**Educatief Scenario: Duurzaamheid voor Middelbare Scholieren** **Thema:** “Toekomstbestendig Leven: Duurzaamheid in Actie” --- ### Doelstellingen: - Begrijpen wat duurzaamheid inhoudt en waarom het belangrijk is. - Bewustwording creëren over persoonlijke en collectieve impact. - Vaardigheden ontwikkelen om duurzame keuzes te maken. - Kritisch leren nadenken over maatschappelijke vraagstukken rondom duurzaamheid. --- ### Opbouw van het leerproces: #### 1. Introductie en brainstorm (10 minuten) - **Activiteit:** Klassikale brainstorm over wat duurzaamheid betekent. - **Vraag:** “Wat verstaan jullie onder duurzaamheid? Kunnen jullie voorbeelden geven uit jullie eigen omgeving?” - **Doel:** Inventariseren van voorkennis en betrokkenheid stimuleren. #### 2. Interactieve presentatie en korte video (15 minuten) - **Inhoud:** Uitleg over de drie pijlers van duurzaamheid (milieu, economie, samenleving) met visuele ondersteuning. - **Voorbeeld:** Een korte video waarin jongeren vertellen over duurzame projecten in hun buurt. - **Activiteit:** Vragen stellen en bespreken. #### 3. Groepsactiviteit: “Duurzame keuzes maken” (30 minuten) - **Opdracht:** In kleine groepen krijgen leerlingen een scenario, bijvoorbeeld: “Je bent verantwoordelijk voor het organiseren van een schoolactiviteit. Hoe zorg je dat deze zo duurzaam mogelijk is?” - **Uitdaging:** Bedenk concrete acties (bijvoorbeeld afval scheiden, lokale producten gebruiken, vervoer minimaliseren). - **Presentatie:** Elke groep deelt hun ideeën met de klas. #### 4. Discussie en reflectie (15 minuten) - **Vragen:** - “Welke obstakels kunnen jullie tegenkomen bij het maken van duurzame keuzes?” - “Hoe kunnen we deze obstakels overwinnen?” - **Doel:** Kritisch denken en oplossingen zoeken. #### 5. Reflectieopdracht: Persoonlijke actieplan (20 minuten) - **Opdracht:** Elke leerling maakt een korte plan over hoe zij thuis, op school of in de buurt duurzame veranderingen kunnen doorvoeren. - **Vorm:** Schrijven of tekenen, inclusief korte doelen en motivaties. - **Presentatie:** Optioneel delen met de klas. --- ### Extra activiteiten: - **Gastspreker:** Een lokale milieubeweging of duurzaam ondernemer. - **Excursie:** Bezoek aan een duurzame organisatie of zonnepanelenpark. --- ### Evaluatie en afsluiting: - **Klasdiscussie:** Wat hebben jullie geleerd? Hoe ga je dit in de praktijk brengen? - **Reflectievraag:** “Waarom is het belangrijk dat wij als jongeren betrokken blijven bij duurzaamheid?” --- **Samenvatting:** Dit interactieve leerproces combineert kennisoverdracht, praktijkgerichte opdrachten en reflectie om betrokkenheid en begrip te vergroten. Door samen te werken, te discussiëren en eigen acties te plannen, worden leerlingen gestimuleerd om duurzaamheid serieus te nemen en zelf bewust keuzes te maken.

Zeker, hier is een uitgewerkt educatief scenario over Duurzaamheid voor middelbare scholieren, ontworpen voor ongeveer 4-6 lesuren. --- ### **Educatief Scenario: Jouw Voetafdruk, Onze Toekomst** **Doelgroep:** Middelbare scholieren (onder- en bovenbouw, aanpasbaar) **Kernconcept:** Leerlingen onderzoeken de impact van hun eigen keuzes op het milieu en de samenleving, en ontwerpen haalbare oplossingen voor een duurzamere toekomst. **Centrale Vraag:** Hoe kan ik, als individu en als onderdeel van een gemeenschap, bijdragen aan een duurzamere wereld? --- ### **Fase 1: Activeren & Verbinden (1 lesuur)** **Doel:** Leerlingen persoonlijk betrekken bij het onderwerp en hun voorkennis activeren. **Activiteit: "De Verborgen Verhalen" - Objectanalyse** * **Beschrijving:** De leraar neemt alledaagse voorwerpen mee de klas in (een mobiele telefoon, een T-shirt, een plastic waterflesje, een banaan). Leerlingen worden in groepjes verdeeld, elk groepje kiest of krijgt een voorwerp. * **Taak:** Brainstorm over de "reis" van het product. Waar komen de grondstoffen vandaan? Hoe wordt het gemaakt? Hoe wordt het getransporteerd? Wat gebeurt er met het product als je het weggooit? * **Gezamenlijke reflectie:** Klassikaal worden de "verhalen" gedeeld. De leraar koppelt deze terug naar concepten als **grondstoffen, productieketen, transport, afval** en **kringloopeconomie**. **Discussievragen:** * Verbaasde de reis van jouw product je? Waarom wel of niet? * Welke keuzes kunnen we maken om de impact van zo'n product te verkleinen (bijv. repareren, tweedehands kopen, anders weggooien)? --- ### **Fase 2: Verkennen & Begrijpen (2 lesuren)** **Doel:** Leerlingen kennis laten maken met de drie pijlers van duurzaamheid (People, Planet, Profit) en hun eigen ecologische voetafdruk. **Activiteit 1: De Duurzame Driehoek** * **Beschrijving:** Introductie van het model People (sociaal), Planet (ecologisch), Profit (economisch). Leerlingen krijgen casussen voorgelegd en moeten bediscussiëren of deze duurzaam zijn, en waarom (niet). * **Voorbeeld 1:** Een kledingmerk dat goedkope kleding maakt in fabrieken met slechte arbeidsomstandigheden (Slecht voor People, mogelijk voor Planet door vervuiling, goed voor Profit van het bedrijf). * **Voorbeeld 2:** Een lokale boer die biologische groenten verkoopt tegen een eerlijke prijs en zijn werknemers goed behandelt (Goed voor People, Planet en Profit op de lange termijn). **Activiteit 2: Bereken Jouw Voetafdruk** * **Beschrijving:** Leerlingen gebruiken een online tool (zoals van het WWF of Milieu Centraal) om hun eigen ecologische voetafdruk te berekenen. Dit geeft een persoonlijk en concreet inzicht. * **Taak:** Noteer de uitkomst en de drie belangrijkste factoren die bijdragen aan jouw voetafdruk (bijv. voedsel, vervoer, energie). **Discussievragen:** * Vind je dat de drie pijlers (People, Planet, Profit) even zwaar moeten wegen? Waarom? * Was de uitkomst van je voetafdruk zoals je had verwacht? Welk aspect schokte je het meest? --- ### **Fase 3: Toepassen & Creëren (2 lesuren)** **Doel:** Leerlingen laten samenwerken om creatieve en haalbare oplossingen te bedenken voor een duurzaamheidsvraagstuk. **Activiteit: "Duurzaamheid-Challenge"** * **Beschrijving:** Leerlingen vormen ontwerpteams. Elke groep kiest een challenge of krijgt er een toegewezen: 1. **Challenge "Plastic-aanval":** Ontwerp een plan om het plastic afval op school met 50% te verminderen binnen een maand. 2. **Challenge "Energie-uitdaging":** Bedenk een campagne om medeleerlingen en docenten bewust te maken van energieverspilling in het schoolgebouw. 3. **Challenge "Eetbare School":** Ontwerp een plan voor een moestuin op school of een "korte keten"-samenwerking met een lokale boer voor de schoolkantine. * **Taak:** De teams werken een plan uit. Dit moet bevatten: een duidelijk doel, een actieplan (wat gaan we doen?), een communicatiestrategie (hoe gaan we anderen meekrijgen?) en een manier om het succes te meten. --- ### **Fase 4: Presenteren & Reflecteren (1-2 lesuren)** **Doel:** Leerlingen hun ideeën laten presenteren en kritisch laten reflecteren op het leerproces. **Activiteit 1: Pitch-presentaties** * **Beschrijving:** Elk team pitcht zijn oplossing in een korte presentatie (max. 5 minuten) aan de rest van de klas, die fungeert als een jury. Leerlingen kunnen stemmen op het meest haalbare en inspirerende plan. **Activiteit 2: Reflectie-opdrachten (individueel)** * **Beschrijving:** Leerlingen maken een korte reflectie, bijvoorbeeld in de vorm van een dagboekentry, een mindmap of een ingevuld formulier. * **Reflectievragen:** * Wat is het belangrijkste inzicht dat je hebt gekregen over duurzaamheid? * Welke **één** gewoonte in je dagelijks leven ga je proberen te veranderen naar aanleiding van dit project? Beschrijf hoe je dat aanpakt. * In hoeverre vind je dat de verantwoordelijkheid voor een duurzame toekomst bij jou als individu ligt, en in hoeverre bij bedrijven en de overheid? Licht je antwoord toe. * Als je een boodschap over duurzaamheid in één zin op een groot billboard mocht zetten, wat zou die zin dan zijn? --- ### **Differentiatie & Beoordeling** * **Ondersteuning:** Bied voor de voetafdruk-calculator en de challenge duidelijke stappenplannen aan. Laat leerlingen kiezen uit challenges van verschillende complexiteit. * **Verdieping:** Daag sterke leerlingen uit om ook de economische haalbaarheid van hun plan te onderzoeken of om een prototype (bijv. een poster voor hun campagne) te maken. * **Beoordeling:** Richt zich niet op een cijfer, maar op groei en inzet. Beoordeel de kwaliteit van samenwerking, de creativiteit van het plan, de duidelijkheid van de presentatie en de diepgang van de reflectie. Dit scenario moedigt aan tot kritisch denken, samenwerking en persoonlijke betrokkenheid, waardoor het abstracte concept "duurzaamheid" tastbaar en relevant wordt voor de leefwereld van de middelbare scholier.