Natuurlijk! Hier is een overzichtelijke discussiehandleiding over duurzame energie voor middelbare scholieren: **Doelgroep:** Middelbare scholieren **Onderwerp:** Duurzame energie --- ### 1. Belangrijkste discussiepunten - Wat is duurzame energie en waarom is het belangrijk? - Verschillende vormen van duurzame energie (zonne-energie, windenergie, waterkracht, biomassa, geothermie) - Voordelen en nadelen van duurzame energiebronnen - De impact van fossiele brandstoffen op het milieu en de samenleving - Technologische en economische uitdagingen bij de overgang naar duurzame energie - De rol van de overheid en burgers in energietransitie - Toekomstperspectieven: is 100% duurzame energie haalbaar? --- ### 2. Stellingen en vragen ter stimulering van kritisch denken **Stellingen:** 1. "Duurzame energie kan de volledige energiebehoefte van onze samenleving vervullen." 2. "Investeren in duurzame energie is economisch rendabel op lange termijn." 3. "Het gebruik van wind- en zonne-energie is niet betrouwbaar vanwege het weer." 4. "Iedereen draagt een verantwoordelijkheid om over te stappen op duurzame energie." 5. "Duurzame energieoplossingen kosten te veel geld en zijn daardoor niet haalbaar voor iedereen." **Vragen:** - Welke duurzame energiebron is volgens jou het meest geschikt voor Nederland en waarom? - Hoe kunnen we de overgang naar duurzame energie betaalbaar maken voor iedereen? - Wat zijn de mogelijke negatieve effecten van het grootschalig gebruik van wind- en zonne-energie? - In hoeverre kunnen technologische innovaties de huidige problemen van duurzame energie oplossen? - Hoe kunnen we als individu bijdragen aan de energietransitie? --- ### 3. Suggesties voor het faciliteren van een diepgaande groepsdiscussie - **Voorbereiding:** Geef de leerlingen vooraf korte informatie of bronnen over duurzame energie, zodat iedereen een basiskennis heeft. - **Inleidende vraag:** Start met een open vraag zoals: “Wat weten jullie al over duurzame energie?” - **Verdeling in kleine groepen:** Laat leerlingen in kleine groepen discussiëren over specifieke stellingen of vragen, en daarna hun conclusies presenteren. - **Gebruik van visuele hulpmiddelen:** Zet diagrammen, kaarten of korte video’s in om de discussie te verrijken. - **Debatvorm:** Organiseer een gestructureerd debat waarbij groepen tegenstellingen verdedigen (bijvoorbeeld: voor en tegen het nut van windenergie). - **Reflectie:** Laat elke groep reflecteren op wat ze geleerd hebben en eventuele nieuwe vragen die ontstaan zijn. - **Faciliteer kritisch denken:** Moedig leerlingen aan om niet alleen standpunten te noemen, maar ook argumenten en tegenargumenten te bespreken. - **Betrekken van experts:** Indien mogelijk, nodig een expert uit (bijvoorbeeld een energie-ingenieur of milieudeskundige) voor een korte Q&A. --- Met deze handleiding kunnen leerlingen niet alleen informatie verzamelen, maar ook kritisch nadenken over de complexe uitdaging van duurzame energie en hun rol daarin.

Zeker, hier is een educatieve discussiehandleiding over duurzame energie voor middelbare scholieren, opgesteld in het Nederlands. --- ### **Discussiehandleiding: Duurzame Energie - De Toekomst Begint Nu** **Doelgroep:** Middelbare scholieren (onder- en bovenbouw, aanpasbaar) **Doel:** Leerlingen kritisch laten nadenken over de energietransitie, de voor- en nadelen van verschillende energiebronnen, en hun eigen rol hierin. **Duur:** 60-75 minuten --- ### **Overzicht van Belangrijke Discussiepunten** 1. **De Urgentie:** Waarom moeten we überhaupt overstappen op duurzame energie? (Klimaatverandering, uitputting fossiele brandstoffen, geopolitieke afhankelijkheid). 2. **De Energiebronnen:** Wat zijn de voor- en nadelen van de belangrijkste duurzame bronnen? * **Zonne-energie:** Ruimtegebruik, productie panelen, weersafhankelijkheid. * **Windenergie:** Landschapsvervuiling, geluidsoverlast, effect op vogels/vleermuizen. * **Waterkracht:** Impact op ecosystemen (rivieren, vismigratie). * **Biomassa:** Duurzaamheid (kappen van bossen), luchtkwaliteit (fijnstof). * **Waterstof:** Rol als energiedrager, efficiëntie, veiligheid. 3. **De Uitdagingen:** Wat zijn de grootste hobbels op weg naar een duurzame toekomst? * **Opslag:** Hoe slaan we energie op voor wanneer de zon niet schijnt of de wind niet waait? (Batterijen, waterstof). * **Infrastructuur:** Moet ons hele elektriciteitsnetwerk op de schop? * **Kosten en Betaalbaarheid:** Wie gaat de transitie betalen? Is duurzame energie voor iedereen toegankelijk? * **Consumptie:** Moeten we niet vooral mínder energie gaan gebruiken? 4. **De Rol van Individu vs. Samenleving:** Wiens verantwoordelijkheid is het? De overheid? Bedrijven? Of begint het bij onszelf? 5. **De Toekomst:** Kunnen we 100% duurzaam worden? Wat is de rol van nieuwe technologieën zoals kernfusie? --- ### **Stellingen om Kritisch Denken te Stimuleren** Kies 2-3 stellingen voor een levendige discussie. 1. **"De aanleg van windmolenparken moet altijd voorrang krijgen op het behoud van het lokale landschap."** * *Doel:* Afweging maken tussen algemeen belang (schone energie) en lokale belangen (leefomgeving). 2. **"Vliegen zou een luxe moeten worden die zwaar belast wordt, in plaats van een goedkope manier om op vakantie te gaan."** * *Doel:* Discussie over persoonlijke vrijheid, consumptiegedrag en de harde maatregelen die nodig kunnen zijn. 3. **"Nederland moet investeren in nieuwe, veilige kerncentrales in plaats van in windmolens en zonneparken."** * *Doel:* Debat over betrouwbaarheid, risico's, afval en de rol van kernenergie in de energiemix. 4. **"Het is hypocriet om te demonstreren voor het klimaat terwijl je zelf een smartphone en fast fashion koopt."** * *Doel:* De complexiteit van een duurzame levensstijl onderzoeken en de systeemverandering vs. individuele actie. 5. **"De overheid heeft het recht om burgers te verplichten hun huis te isoleren."** * *Doel:* Nadenken over de grenzen van overheidsingrijpen voor het algemeen goed. --- ### **Vragen voor een Diepgaande Groepsdiscussie** Gebruik deze vragen om het gesprek te verdiepen. * **Over Keuzes:** * Als jij minister van Klimaat en Energie was, welke duurzame energiebron zou dan jouw hoogste prioriteit hebben en waarom? * Stel: Er moet een groot zonnepark komen. Kies je voor landbouwgrond, een parkeerplaats of een natuurgebied? Leg je keuze uit. * Is technologische innovatie de oplossing, of moeten we fundamenteel anders gaan leven en consumeren? * **Over Verantwoordelijkheid:** * Moeten grote vervuilende bedrijven harder worden aangepakt dan individuele burgers? Waarom wel/niet? * Hoe zorg je ervoor dat de energietransitie voor iedereen betaalbaar blijft, ook voor mensen met een kleine portemonnee? * In hoeverre moeten rijke landen arme landen helpen bij hun energietransitie? * **Over de Toekomst:** * Hoe ziet jouw ideale, duurzame energiehuishouding er over 50 jaar uit? * Welk beroep denk jij dat belangrijk wordt in de duurzame energiesector van de toekomst? * Wat is de grootste mythe of het grootste misverstand over duurzame energie volgens jou? --- ### **Suggesties voor het Faciliteren van de Discussie** **1. Voorbereiding:** * Deel de leerlingen van tevoren een korte tekst of video over het onderwerp. * Zet de ruimte in een U-vorm of een kring voor optimaal contact. **2. Start van de Discussie:** * Begin met een korte, prikkelende video over klimaatverandering of een duurzaam energieproject. * Stel een persoonlijke ijsbrekervraag: "Wat was het laatste nieuwsbericht over energie dat je zag?" of "Wat voor auto rijden je ouders en denk je dat dat over 20 jaar anders is?" **3. Werkvormen:** * **Stellingenspel:** Laat leerlingen fysiek plaatsnemen op een lijn van "Helemaal oneens" naar "Helemaal eens". Laat hen hun positie uitleggen. * **Rollenspel:** Verdeel rollen zoals een boer, een milieuactivist, een minister van Economische Zaken, en een eigenaar van een oliebedrijf. Laat hen in hun rol discussiëren over de aanleg van een windmolenpark. * **Denk-Doeel-Deel:** Geef leerlingen eerst 2 minuten individuele bedenktijd (Denk), laat hen dan hun ideeën in tweetallen uitwisselen (Doeel), en bespreek het daarna klassikaal (Deel). **4. De Rol van de Gespreksleider:** * **Stel doorvragen:** "Kun je dat uitleggen?", "Wat zou een tegenstander daarvan zeggen?", "Hoe zou dat in de praktijk werken?" * **Zorg voor balans:** Moedig stille leerlingen aan en rem dominante sprekers af. ("Jan, wat vind jij daarvan?") * **Vat samen:** Vat tussenposen samen om de draad weer op te pakken. "Goed, we horen dus dat jullie vinden dat de overheid meer moet sturen, maar zijn ook bezorgd over de kosten voor burgers." * **Creëer een veilige sfeer:** Benadruk dat er geen 'foute' meningen zijn, zolang deze maar onderbouwd worden. Respect staat voorop. **5. Afsluiting:** * Vraag elke leerling om in één zin te delen wat hij/zij uit de discussie meeneemt. * Eindig met een positieve, toekomstgerichte noot: "Welke kleine, praktische stap kun jij zelf volgende week zetten?" of "Welk idee van een klasgenoot vond jij het meest inspirerend?" Veel succes met de discussie