**Handleiding voor Laboratoriumveiligheid voor Middelbare Scholieren** Welkom! In deze handleiding leer je hoe je veilig kunt werken in het laboratorium. Veiligheid is belangrijk om ongelukken te voorkomen en ervoor te zorgen dat iedereen gezond en heel blijft. Lees de volgende richtlijnen zorgvuldig door en pas ze altijd toe tijdens je lessen en experimenten. --- ### 1. Algemene veiligheidsregels - **Altijd luisteren naar de instructies van je docent.** Volg stap voor stap wat er wordt gezegd en vraag om hulp als je iets niet begrijpt. - **Draag altijd de juiste beschermkleding.** Gebruik een veiligheidsbril om je ogen te beschermen, een labjas om je kleding te beschermen en handschoenen bij gevaarlijke stoffen. - **Houd je werkplek schoon en netjes.** Ruim na het experiment alles op en zet gebruikte spullen terug op de juiste plaats. --- ### 2. Veilig omgaan met stoffen en apparatuur - **Wees voorzichtig met chemicaliën.** Lees altijd het etiket en de veiligheidsinformatie. Gebruik alleen de stoffen die je nodig hebt en vermijd contact met je huid en ogen. - **Gebruik apparatuur op de juiste manier.** Bijvoorbeeld, verwarm altijd een reageerbuis voorzichtig en onder een felle fakkel of met een waterbad. Zet geen open vuur aan als dat niet nodig is. - **Nooit proeven of eten in het lab.** Chemicaliën kunnen giftig of schadelijk zijn als je ze inslikt. --- ### 3. Waarschuwingen voor veelvoorkomende risico's - **Brandgevaar:** Vlammen en brandbare stoffen vormen een gevaar. Zet vlammen uit als je klaar bent en houd brandblusmiddel binnen handbereik. - **Chemische brandwonden:** Sommige stoffen reageren heftig met de huid of ogen. Spoel bij contact meteen met veel water en informeer je docent. - **Inademing van dampen:** Gebruik een afzuigkap bij het werken met gevaarlijke dampen en doe je gezicht niet te dicht bij de opening. - **Breuk van glas:** Glas kan snijden of breken. Ga voorzichtig om met glaswerk en rapporteer gebroken glas meteen. --- ### 4. Preventieve maatregelen - **Werk in een goed geventileerde ruimte.** Ventileer het lab en gebruik indien nodig een afzuigkap. - **Gebruik veiligheidsuitrusting altijd correct.** Draag je bril en handschoenen elke keer dat je met gevaarlijke stoffen werkt. - **Weet waar de veiligheidshandelingen en -middelen zijn.** Ken de locatie van de brandblusser, oogdouche, EHBO-koffer en nooddouche. - **Wees alert en oplettend.** Luister goed, let op je omgeving en onderneem geen risicovolle handelingen. --- ### 5. Wat te doen bij ongelukken - **Blijf kalm.** Meld het direct aan je docent en geef duidelijk aan wat er is gebeurd. - **Spoel snel en grondig bij contact met chemicaliën.** Gebruik de oogdouche of de spoelbak. - **Hulp vragen:** Vraag altijd hulp en volg de instructies van je docent. --- **Samenvatting:** Veiligheid in het laboratorium gaat over voorzichtig zijn, goede voorbereiding en alert blijven. Door de richtlijnen te volgen, maak je het lab een veilige plek voor jezelf en je klasgenoten. Veel succes en plezier met je experimenten! --- **Let op:** Deze handleiding is bedoeld als basis. Volg altijd de specifieke veiligheidsregels die jouw school of laboratorium hanteert.

### Educatieve Handleiding Laboratoriumveiligheid **Voor middelbare scholieren** --- #### **Inleiding** Welkom in het lab! Een laboratorium is een spannende plek waar je proeven kunt doen en de wetenschap kunt ontdekken. Maar het is ook een plek waar we voorzichtig moeten zijn. Deze handleiding legt uit hoe je veilig kunt werken, zodat je ongelukken voorkomt en optimaal kunt leren. --- ### **1. Algemene Veiligheidsregels** - **Draag altijd een labjas en een veiligheidsbril.** Zo bescherm je je kleding en ogen tegen chemicaliën. - **Geen eten of drinken** in het lab. Stoffen kunnen op je voedsel terechtkomen. - **Houd je werkplek netjes.** Opgeruimde tafels voorkomen omstoten van spullen. - **Volg altijd de instructies van je docent.** Twijfel je? Vraag het meteen! --- ### **2. Omgaan met Chemicaliën** **Waarschuwing:** Chemicaliën kunnen gevaarlijk zijn. Let op deze pictogrammen op flessen: - 🔥 **Brandbaar** (bv. alcohol) – Houd weg van vuur. - ☠️ **Giftig** (bv. schoonmaakmiddelen) – Niet inademen of aanraken. - ⚠️ **Bijtend** (bv. zoutzuur) – Kan huid beschadigen. **Voorkom ongelukken:** - Lees het etiket voordat je een stof gebruikt. - Ruik nooit direct aan chemicaliën – gebruik de “wuftechniek” (zachtjes met je hand waaieren). - Giet nooit chemicaliën terug in de originele fles. --- ### **3. Veilig Verwarmen en Mengen** - Gebruik **nooit** een brandende gasbrander als er brandbare vloeistoffen in de buurt zijn. - Verwarm proefbuizen **niet rechtstreeks aan de onderkant**, maar houd ze schuin en beweeg ze zachtjes. - Meng nooit zomaar chemicaliën zonder toestemming – sommige combinaties veroorzaken gevaarlijke reacties (bijv. bleekmiddel + ammonia = giftig gas). --- ### **4. EHBO en Noodprocedures** **Bij ongelukken:** - **Spoel direct met water** als een stof op je huid of in je ogen komt (minimaal 15 minuten). - **Brandwond?** Koel met lauw stromend water en waarschuw je docent. - **Gebroken glas?** Raak het niet aan! Laat je docent het opruimen. **Waar vind je hulpmiddelen?** - **Brandblusser** en **branddeken** bij de deur. - **EHBO-doos** in de kast met het groene kruis. - **Oogdouche** en **nooddouche** in de hoek van het lab. --- ### **5. Veilig Omgaan met Glaswerk** - Controleer glaswerk op scheuren voordat je het gebruikt. - Gebruik geen gebroken of beschadigde bekerglazen of reageerbuizen. - Draag handschoenen bij het opruimen van scherpe voorwerpen. --- ### **6. Veiligheid bij Elektrische Apparaten** - Houd elektrische apparaten (zoals verwarmingsplaatjes) weg van water. - Trek stekkers altijd voorzichtig uit het stopcontact, niet aan het snoer trekken. --- ### **7. Samenvatting: Onthoud deze 5 Gouden Regels!** 1. **Bescherm jezelf** (labjas + bril). 2. **Weet wat je gebruikt** (lees etiketten). 3. **Houd het lab schoon** (voorkom rommel). 4. **Wees voorzichtig met vuur en chemicaliën**. 5. **Vraag hulp bij twijfel!** --- ### **Slotwoord** Veiligheid is geen straf, maar slim werken. Zo kun je met plezier en vertrouwen experimenteren. Succes! *Deze handleiding is gebaseerd op de richtlijnen van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en Stichting Voortgezet Onderwijs.*