**Handleiding over Klimaatsverandering voor Middelbare Scholieren: Een Verhalende Aanpak** --- **Inleiding: Waarom deze handleiding?** Klimaatsverandering klinkt misschien als een ingewikkeld wetenschappelijk onderwerp, maar door verhalen te gebruiken kunnen we het levendiger en begrijpelijker maken. Deze handleiding helpt je om op een boeiende manier de kernconcepten te leren en zelf te vertellen. --- ### Hoofdstuk 1: De Reis van de Broeikasgassen – Het Verhaal van de Verloren Tropen *Verhaal:* Stel je voor dat je op een dag wakker wordt in een wereld waar de tropen zich verplaatsen naar Nederland. Je ziet palmbomen tussen de windmolens en hoort verhalen over een tijd dat sneeuw nog de norm was in de Alpen. Hoe kwam dat? Het antwoord ligt in de broeikasgassen, vooral CO₂, die de aarde warm houden. *Uitleg:* Deze gassen werken als een deken om de aarde. Toen mensen veel fossiele brandstoffen gingen verbranden, kwam er extra CO₂ in de atmosfeer, waardoor de deken dikker werd en de temperatuur steeg. *Les:* - Wat zijn broeikasgassen? - Hoe beïnvloeden ze ons klimaat? --- ### Hoofdstuk 2: De IJsbeer op de Smeltende IJsschots – Een Confronterend Verhaal *Verhaal:* Stel je voor dat je een ijsbeer bent die op een smeltende ijsplaat drijft. Elke dag wordt je eilandje kleiner. Je vriend, de zeehond, heeft al zijn thuis verloren. Dit is geen verbeelding, maar een realiteit voor veel dieren door de opwarming van de aarde. *Uitleg:* De temperatuurstijging zorgt dat ijs smelt, vooral in de poolgebieden. Dit heeft niet alleen gevolgen voor ijsberen, maar ook voor de hele wereld, omdat ijs de temperatuur reguleert. *Les:* - Hoe beïnvloedt klimaatverandering de poolgebieden? - Wat betekent dat voor dieren en mensen? --- ### Hoofdstuk 3: De Overstroming van de Stad – Een Verhaal over Water *Verhaal:* Stel je voor dat je in een stad woont die plots onder water staat na een hevige storm. De oorzaak? Zeespiegelstijging, doordat het ijs smelt en de oceanen opschwellen. Jij en je familie moeten je huis verlaten omdat het gevaarlijk wordt. *Uitleg:* De zeespiegel stijgt door de opwarming, waardoor laaggelegen gebieden zoals Nederland risico lopen op overstromingen. *Les:* - Waarom stijgt de zeespiegel? - Wat kunnen wij doen om ons te beschermen? --- ### Hoofdstuk 4: Kleine Acties, Groot Verschil – De Held van je Eigen Verhaal *Verhaal:* Jij en je vrienden besluiten om op school minder plastic te gebruiken en vaker de fiets te pakken. Plots merk je dat er minder afval is op het schoolplein en dat je je energieverbruik hebt verminderd. Kleine acties kunnen een groot verschil maken! *Uitleg:* Iedereen kan bijdragen aan het verminderen van klimaatverandering door bewuste keuzes te maken. *Les:* - Wat kunnen wij zelf doen? - Hoe werk je samen met anderen voor een beter klimaat? --- ### Tips voor docenten en leerlingen: - Gebruik visuele middelen zoals foto’s en video’s van poolijs, overstromingen en dieren. - Laat leerlingen eigen verhalen maken over hoe klimaatverandering hen raakt of kan raken. - Organiseer interactieve opdrachten zoals een 'klimaat-spel' of een debat. --- **Conclusie:** Door klimaatverandering te vertellen via verhalen, maken we de abstracte wetenschappelijke concepten concreet en aansprekend. Zo wordt leren niet alleen leerzaam, maar ook boeiend en inspirerend! --- **Veel succes en blijf vertellen!**

### De Reis van Onze Aarde: Een Verhaal over Klimaatverandering Hallo toekomstige klimaathelden! Stel je voor: onze aarde is een gigantisch, levend ruimteschip. Jij, je vrienden en alle andere bewoners zijn de bemanning. Samen zeilen we door het heelal. Maar de laatste tijd loopt onze spaceship Aarde tegen wat problemen aan. Laten we op ontdekkingstrektocht gaan! --- #### Hoofdstuk 1: De Thermometer van de Aarde *Het verhaal van de trui die te warm werd* Stel: je draagt je favoriete warme trui op een zomerdag. Eerst voelt het lekker, maar na een uur begin je te zweten. Dat is precies wat er met onze aarde gebeurt! **Broeikasgassen** werken als een te dikke trui rond de aarde. Ze houden te veel warmte vast. **Hoe werkt dit?** - Zonnestralen komen binnen (zoals jij die trui aantrekt) - Normaal gesproken ontsnapt een deel van de warmte weer - Maar door extra broeikasgassen (vooral CO₂) blijft er te veel warmte hangen *Waar komen die gassen vandaan?* Denk aan de uitlaat van de schoolbus, de verwarming thuis, of de fabriek waar je nieuwe telefoon wordt gemaakt. Elke keer als we fossiele brandstoffen gebruiken, geven we een extra laagje aan die "trui"! --- #### Hoofdstuk 2: Het Grote IJsmysterie *Het avontuur van het verdwijnende ijs* Op de Noordpool leeft ijsbeer Koda. Zijn familie woont daar al duizenden jaren. Maar de laatste tijd merkt Koda iets vreemds: zijn ijsschotsen worden kleiner! Elke zomer smelt er meer ijs dan er 's winters bijkomt. **Wat betekent dit?** - Zeeën stijgen (probeer maar: gooi een ijsklontje in een vol glas water) - Dieren zoals Koda verliezen hun leefgebied - Het witte ijs dat zonlicht weerkaatste verdwijnt, waardoor opwarming versnelt *Een experiment voor thuis:* Neem twee dezelfde bakken. Doe in de ene witte rijst (ijskappen) en in de andere zwarte bonen (oceaan). Zet ze een uur in de zon. Voel het verschil! --- #### Hoofdstuk 3: De Superkracht van de Oceaan *Het geheim van het koraalrif* Diep in de oceaan woont Kora, een kleurrijk koraaldiertje. Haar huis is een levend kunstwerk van kalk. Maar sinds kort voelt het water anders aan - warmer en zuurder. Kora's mooie huis begint te verbleken! **Oceaanverzuring uitgelegd:** - Extra CO₂ lost op in zeewater - Hierdoor wordt het water zuurder (zoals bruisend water) - Kalkhuizen van koraal en schelpdieren lossen langzaam op *Waarom is dit erg?* Koraalriffen zijn de "kinderkamers" van de oceaan. Zonder riffen verdwijnen vissen, en zonder vissen... tja, dan wordt sushi best duur! --- #### Hoofdstuk 4: Het Weer Op Stelten *Het verhaal van de verwarde weerman* Meneer Storm, onze weerman, is in de war. Voorheen kon hij redelijk voorspellen wanneer het zou regenen. Nu lijkt alles door elkaar te lopen: extreme hittegolven, overstromingen waar het nooit regende, en orkanen die sterker zijn dan ooit. **Klimaat ≠ Weer** - Weer is wat je vandaag buiten ziet - Klimaat is het gemiddelde van 30 jaar weer - Net zoals één slechte toets niet je hele rapport bepaalt *Voorbeeld uit het echte leven:* In 2021 overstroomde delen van Limburg terwijl dit voorheen "een keer in de 100 jaar" gebeurde. Klimaatverandering maakt extreme gebeurtenissen frequenter. --- #### Hoofdstuk 5: Jij als Klimaatregisseur *Hoe jouw dagelijkse keuzes het script veranderen* Elke ochtend kies je wat je aantrekt. Elke dag kun je ook kiezen hoe je omgaat met onze spaceship Aarde! **Kleine acts, grote impact:** - Fiets naar school i.p.v. met de auto (bespaart 1 kg CO₂ per 5 km!) - Eet één dag per week geen vlees (zo bespaar je 750 liter water) - Doe lichten uit als je weg gaat - Koop tweedehands kleding (een spijkerbroek maken kost 8000 liter water) *Succesverhaal:* Toen leerlingen van het Einstein College ontdekten dat hun school 20% energie verspilde, organiseerden ze een "Licht Uit-dag". Resultaat? De school bespaarde €5000 per jaar! --- #### Epiloog: Schrijf Jouw Eigen Eind Ons verhaal is nog niet afgelopen. Elke dag schrijven we samen aan het volgende hoofdstuk. Wil je dat het een spannend avontuur wordt met een happy end? Dan heb jij een belangrijke rol! **Drie dingen die je NU kunt doen:** 1. Word een energie-detective thuis 2. Deel dit verhaal met drie vrienden 3. Bedenk één duurzame gewoonte die bij jou past Onze spaceship Aarde heeft jouw hulp nodig. Maar geen zorgen - samen kunnen we ervoor zorgen dat het verhaal goed afloopt! 🌍✨ *"De grootste bedreiging voor onze planeet is het geloof dat iemand anders haar zal redden" - Robert Swan*