Multisensorische Leeractiviteit: “De Klimaatreis – Een zintuiglijke verkenning van klimaatverandering” Doelgroep: Middelbare scholieren (15-18 jaar) Thema: Klimaatverandering **Leerdoelen:** - Begrijpen wat klimaatverandering is en de oorzaken ervan. - Inzien de impact van klimaatverandering op verschillende zintuigen en levensgebieden. - Bewustwording creëren over persoonlijke en collectieve acties. - Verbeteren van geheugen en betrokkenheid door zintuiglijke ervaringen. --- **Zintuiglijke elementen en integratie:** 1. **Aanraking:** - **Activiteit:** Verzamel natuurlijke materialen zoals zand, modder, ijs en droge bladeren. - **Gebruik:** Laat leerlingen deze materialen voelen en vergelijken om de verschillende klimaatomstandigheden (bijvoorbeeld droogte vs. nat klimaat) te ervaren. - **Leerdoel:** Inzicht in de fysieke veranderingen in het landschap door klimaatverandering. 2. **Geluid:** - **Activiteit:** Speel geluiden af van diverse klimaatomstandigheden: regen, storm, smeltende ijsbergen, bosbranden. - **Gebruik:** Laat leerlingen de geluiden identificeren en associëren met de bijbehorende klimaatverandering. - **Leerdoel:** Bewustwording van de geluidssignalen en de veranderingen in onze omgeving. 3. **Smaak:** - **Activiteit:** Bied proefmonsters aan van voedingsmiddelen die beïnvloed worden door klimaatverandering, zoals geredde of geïmporteerde producten (bijvoorbeeld koffie, cacao, rijst). - **Gebruik:** Laat leerlingen de smaak ervaren en reflecteren op de herkomst en de invloed van klimaatverandering op voedselvoorziening. - **Leerdoel:** Inzicht in voedselzekerheid en de impact van klimaatverandering op ons dagelijks leven. 4. **Visueel:** - **Activiteit:** Projecteer beelden en video's van klimaatverandering, smeltende ijsbergen, overstromingen, droogtegebieden. - **Gebruik:** Vraag leerlingen om de beelden te beschrijven en te bespreken. - **Leerdoel:** Visuele bewustwording van wereldwijde en lokale veranderingen. --- **Stapsgewijze gids voor implementatie:** 1. **Introductie (10 min):** - Bespreek kort wat klimaatverandering is en stel de leerdoelen voor. 2. **Zintuiglijke stations (40 min):** - Verdeel de klas in kleine groepen. - Elke groep doorloopt de stations: aanraking, geluid, smaak, en visueel. - Na elke station bespreken ze wat ze ervaren en maken korte aantekeningen. 3. **Reflectie en discussie (15 min):** - Groepen delen hun ervaringen. - Bespreek hoe de zintuiglijke waarnemingen het begrip van klimaatverandering verdiepen. 4. **Actiegericht afsluiten (10 min):** - Brainstorm over persoonlijke en gemeenschappelijke acties om klimaatverandering tegen te gaan. --- **Reflectievragen om de effectiviteit te beoordelen:** - Hoe hebben de zintuiglijke ervaringen je begrip van klimaatverandering beïnvloed? - Welke zintuiglijke prikkels waren het meest memorabel en waarom? - Voelde je je meer betrokken of gemotiveerd na deze activiteit? - Wat heb je geleerd over de relatie tussen zintuiglijke waarnemingen en milieuproblemen? - Welke acties ga je nu overwegen om klimaatverandering te bestrijden? --- **Verwachte resultaten:** - Diepere bewustwording en begrip van klimaatverandering door zintuiglijke betrokkenheid. - Verbeterd geheugen en betrokkenheid dankzij multisensorische ervaringen. - Verhoogde motivatie om milieuvriendelijke acties te ondernemen. - Grotere appreciatie voor de complexiteit en impact van klimaatverandering op verschillende zintuigen en levensgebieden. --- **Opmerking:** Zorg voor een veilige en hygiënische omgeving bij het gebruik van natuurlijke materialen en proefmonsters. Pas activiteiten aan op de specifieke context en beschikbare middelen.

Zeker, hier is een ontwerp voor een multisensorische leeractiviteit over klimaatverandering voor middelbare scholieren, met de naam **"Klimaatlab: Zintuigen in Actie"**. --- ### **Activiteit: Klimaatlab: Zintuigen in Actie** **Doelgroep:** Middelbare scholieren (onder- en bovenbouw, aanpasbaar) **Duur:** 90-120 minuten **Leeromgeving:** Klaslokaal omgebouwd tot verschillende 'zintuigstations' --- ### **1. Beschrijving van de Zintuiglijke Elementen en Integratie** #### **A. Zicht (Visueel)** - **Element:** Een korte, krachtige documentaireclip (3-5 minuten) met beelden van smeltende gletsjers, bosbranden en overstromingen, afgewisseld met grafieken over CO₂-stijging. - **Integratie:** Projectie op digibord of groot scherm in een verduisterd hoekje van het lokaal. - **Leerdoel:** Leerlingen identificeren de visuele impact van klimaatverandering en koppelen deze aan wetenschappelijke data. - **Verwacht Resultaat:** Leerlingen kunnen minstens drie visuele gevolgen van klimaatverandering noemen en uitleggen. #### **B. Gehoor (Auditief)** - **Element:** Een "Geluidenquiz" met geluidsfragmenten. Bijvoorbeeld: het geluid van een ijsberg die afbreekt, hevige regenval/wind (extreem weer), het geluid van een elektrische auto versus een benzineauto, en vogelgeluiden van soorten die migreren of bedreigd worden. - **Integratie:** Geluiden worden afgespeeld via een speaker. Leerlingen noteren welk fenomeen of welke oplossing ze horen. - **Leerdoel:** Leerlingen herkennen auditieve signalen van klimaatverandering en mogelijke oplossingen. - **Verwacht Resultaat:** Leerlingen kunnen geluiden koppelen aan de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering. #### **C. Aanraking (Tactiel) & Temperatuur** - **Element:** **Station 1:** Een bak met ijsblokjes die in de zon staat en een bak met ijsblokjes in de schaduw. Leerlingen voelen en timen het smelten. **Station 2:** Verschillende stoffen om aan te raken: een stukje (nep)bont (ontbossing), een zachte stof (katoen, duurzaam?), een warmtelamp die op hun hand schijnt (broeikaseffect). - **Integratie:** Leerlingen rouleren langs de stations en voeren de handelingen uit. - **Leerdoel:** Leerlingen ervaren het broeikaseffect en smeltende ijskappen via directe aanraking en temperatuurverschil. - **Verwacht Resultaat:** Leerlingen leggen het verband uit tussen hun tactiele ervaring en het onderliggende klimaatprincipe. #### **D. Reuk (Olfactorisch)** - **Element:** **Station 1:** Geurpotjes met bijvoorbeeld turf/aarde (koolstofopslag), een fris bosaroma (bossen als longen van de aarde). **Station 2:** Een zwakke, onprettige geur (bijv. een beetje azijn) om luchtvervuiling te symboliseren. - **Integratie:** Leerlingen ruiken voorzichtig aan de potjes en noteren welke associaties ze hebben. - **Leerdoel:** Leerlingen koppelen geuren aan zowel de natuurlijke ecosystemen die beschermd moeten worden als de vervuiling die tegengegaan moet worden. - **Verwacht Resultaat:** Leerlingen kunnen beschrijven hoe geuren gelinkt zijn aan aspecten van het klimaatvraagstuk. #### **E. Smaak (Gustatorisch) – (Optioneel, let op allergieën!)** - **Element:** Proefstation met duurzame versus niet-duurzame keuzes. Bijvoorbeeld: een stukje pure chocolade (duurzaam/geteeld) versus een sterk bewerkte snoepreep (hoge ecologische voetafdruk), of een slokje kraanwater versus een slokje (zuur) water met een druppel azijn (verzuring oceanen – NIET DOORSLIKKEN, alleen proeven en uitspugen). - **Integratie:** Leerlingen proeven de verschillende items (met duidelijke instructies voor de veiligheid) en bespreken de verschillen. - **Leerdoel:** Leerlingen reflecteren op de impact van hun voedsel- en drinkkeuzes op het klimaat. - **Verwacht Resultaat:** Leerlingen kunnen minstens één voorbeeld geven van een duurzame en een minder duurzame voedselkeuze. --- ### **2. Stapsgewijze Implementatiegids** **Benodigdheden:** Beamer/scherm, speaker, ijsblokjes, bakken, warmtelamp, verschillende stoffen, geurpotjes, proefitems (veilig en met toestemming), werkbladen, pennen. **Stap 1: Introductie (10 minuten)** - Start met een korte, prikkelende vraag: "Wat zou je doen als je huis langzaam onder water liep of in brand stond?" - Leg uit dat ze vandaag klimaatverandering niet alleen gaan horen, maar ook zien, voelen, ruiken en proeven. **Stap 2: Rotatie langs de Zintuigstations (45-60 minuten)** - Verdeel de klas in kleine groepjes. - Elke groep start bij een ander station en rouleert volgens een vast schema. - Bij elk station voeren ze een korte opdracht uit en vullen een deel van hun werkblad in. **Stap 3: Gezamenlijke Synthese (20 minuten)** - Kom weer plenair bijeen. - Bespreek de ervaringen per zintuig. Vraag: "Welk zintuig maakte het meeste indruk en waarom?" - Link de ervaringen terug naar de kernconcepten: broeikaseffect, gevolgen, oorzaken en oplossingen. **Stap 4: Creatieve Verwerking (15 minuten)** - Laat elke leerling individueel een korte "zintuigelijke boodschap" bedenken. Bijvoorbeeld: "Een slogan die je ruikt" of "Een geluid dat de oplossing symboliseert". - Deel een paar creaties met de groep. --- ### **3. Reflectievragen om Effectiviteit te Beoordelen** **Direct na de activiteit:** 1. Welk zintuig (zicht, gehoor, etc.) hielp jou het meest om het probleem van klimaatverandering te *begrijpen*? Waarom? 2. Beschrijf één nieuw inzicht dat je hebt gekregen door iets te voelen, proeven of ruiken, dat je niet had gekregen door alleen te lezen. 3. Heeft deze activiteit je gevoel van urgentie over klimaatverandering veranderd? Zo ja, hoe? **Een week later (evaluerend):** 4. Kun je één ding noemen dat je sinds de activiteit anders bent gaan doen vanwege wat je hebt geleerd? (Bijv. korter douchen, lamp uitdoen, anders eten). 5. Welk beeld, geluid of gevoel uit de activiteit herinner je je nog het duidelijkst? 6. Zou je deze manier van leren (met veel zintuigen) vaker willen inzetten voor andere onderwerpen? Leg uit. --- ### **Verwachte Algemene Resultaten** - **Kennis:** Leerlingen kunnen de oorzaken, gevolgen en mogelijke oplossingen van klimaatverandering in eigen woorden uitleggen. - **Begrip:** Leerlingen tonen een dieper, empathischer begrip van de impact van klimaatverandering door de multisensorische koppeling. - **Bewustzijn & Gedrag:** Leerlingen zijn zich meer bewust van hun eigen rol en vertonen een grotere bereidheid om duurzame keuzes te maken. - **Betrokkenheid:** De activiteit leidt tot een hogere mate van betrokkenheid en een langduriger geheugen van de behandelde concepten vergeleken met traditionele lesmethoden.