Workshopplan: Klimaatverandering voor Middelbare Scholieren Doelstellingen: 1. Begrijpen wat klimaatverandering is en welke oorzaken en gevolgen het heeft. 2. Bewustwording creëren over de rol van menselijke activiteiten en natuurlijke processen. 3. Aanmoedigen tot kritisch denken en actiegerichtheid bij milieuproblemen. 4. Diversiteit in leerstijlen aanspreken door interactieve en visuele activiteiten. Duur: 4 uur (inclusief pauzes) Agenda: 1. Introductie en kennismaking (15 min) - Kort welkom en uitleg workshopdoelen. - Icebreaker: “Klimaatvraag” – leerlingen delen wat ze al weten of vragen over klimaatverandering. 2. Wat is klimaatverandering? (30 min) - Presentatie: basisprincipes, oorzaken (broeikasgassen, ontbossing, industriële activiteiten) en effecten (stijgende zeespiegels, extreme weersomstandigheden). - Visuele ondersteuning: infographics en korte video’s. 3. Interactieve uitleg: oorzaken en gevolgen (45 min) - Groepsdiscussie en brainstorm: Welke activiteiten dragen bij aan klimaatverandering? - Mini-experimenten: bijvoorbeeld het maken van een ‘broeikas’ met een doorzichtige doos en lamp om het effect van CO₂ te illustreren. - Creatieve opdracht: teken of ontwerp een toekomstbeeld van de aarde. 4. Pauze (15 min) 5. Impact op onze wereld en mensen (30 min) - Casestudy’s: lokale en wereldwijde voorbeelden. - Verhalen en getuigenissen van mensen die getroffen zijn door klimaatverandering. - Video: impact op natuur en gemeenschappen. 6. Actieve participatie: klimaatmaatregelen (45 min) - Workshop: brainstorm over mogelijke acties op school, thuis en in de gemeenschap. - Rollenspel: leerlingen vertegenwoordigen verschillende stakeholders (overheid, burgers, bedrijven) en bespreken oplossingen. - Creatieve opdracht: ontwerp posters of campagnes om bewustwording te vergroten. 7. Reflectie en evaluatie (20 min) - Quiz: korte vragen over de inhoud. - Persoonlijke actieplan: leerlingen benoemen één concrete stap die ze zelf willen nemen. - Feedbackronde: wat hebben ze geleerd, wat willen ze nog weten? 8. Afsluiting en vervolgactie (10 min) - Overhandiging van informatiemateriaal en links naar online bronnen. - Uitdelen van kleine ‘klimaat-actiepakketten’ (bijvoorbeeld tips voor duurzame keuzes). Interactieve Activiteiten: - Discussies en brainstormsessies. - Experimentele demonstraties. - Rollenspellen en simulaties. - Creatieve opdrachten (tekeningen, posters, campagnes). - Quizzes en evaluatie. Beoordelingsmethoden: - Observatie van participatie en betrokkenheid tijdens activiteiten. - Korte quiz om kennis te toetsen. - Reflectie-opdrachten en persoonlijke actieplannen. - Feedbackformulieren voor leerlingen over wat ze geleerd hebben en wat verbeterd kan worden. Benodigde Materialen: - Projector en laptop voor presentaties en video’s. - Infographics en posters. - Materialen voor experimenten: doorzichtige dozen, lampen, thermometers. - Papier, pennen, markers, kleurpotloden. - Karton en materialen voor posters/campagnes. - Hand-outs met kernpunten en bronnen. - Kleine ‘klimaat-actiepakketten’ (tips en suggesties). Door deze opzet worden verschillende leerstijlen aangesproken: visueel (video’s, infographics), auditief (presentatie, discussies), kinesthetisch (experimenteel, creatieve opdrachten) en sociaal (groepswerk, rollenspellen). De afwisseling en actieve participatie maken de workshop boeiend en leerzaam voor middelbare scholieren.

Zeker, hier is een uitgebreid educatief workshopplan over klimaatverandering, afgestemd op middelbare scholieren en volledig in het Nederlands. --- ### **Workshopplan: Klimaatverandering - Onze Uitdaging, Onze Toekomst** **Doelgroep:** Middelbare scholieren (onderbouw en bovenbouw, aanpasbaar) **Duur:** 3 uur (inclusief korte pauze) **Groepsgrootte:** 20-30 leerlingen --- #### **1. Algemene Doelstellingen** Aan het einde van de workshop kunnen de leerlingen: * De basisprincipes van klimaatverandering (broeikaseffect, oorzaken, gevolgen) uitleggen in hun eigen woorden. * Het verband leggen tussen menselijk handelen (zoals energieverbruik en consumptie) en klimaatverandering. * De lokale en mondiale gevolgen van klimaatverandering identificeren. * Kritisch nadenken over beschikbare informatie en desinformatie (klimaatscepsis). * Een reeks haalbare acties benoemen die zij zelf, hun school en hun gemeenschap kunnen ondernemen. * *Empathie* ontwikkelen voor de groepen die onevenredig hard worden getroffen door klimaatverandering. --- #### **2. Gedetailleerde Agenda** **Deel 1: Introductie & Kennisactivatie (30 minuten)** * **(5 min) Welkom & ijsbreker:** "Klimaat-in-één-woord". Leerlingen noemen het eerste woord in zich opkomt bij "klimaatverandering". * **(10 min) Interactieve peiling:** Gebruik van een tool zoals Mentimeter of Kahoot! met stellingen zoals "Klimaatverandering wordt vooral veroorzaakt door de zon" of "Mijn eigen gedrag heeft geen invloed op het klimaat". Dit activeert voorkennis en zet aan tot nadenken. * **(15 min) Korte, prikkelende documentaireclip:** Een krachtige clip (bijv. van DW Documentary of NASA) die de urgentie en de mondiale impact visueel maakt. **Deel 2: De Wetenschap Begrijpen (45 minuten)** * **(20 min) Interactieve uitleg "Het Broeikaseffect":** Gebruik een fysieke demonstratie of een eenvoudige simulatie. Laat leerlingen zelf de rol van CO2 spelen in een nagespeeld broeikaseffect. * **(25 min) "Oorzaak & Gevolg" Poster Session:** Leerlingen werken in groepjes. Elk groepje krijgt een thema (bv. "Transport", "Voedsel", "Energie", "Deforestatie"). Ze maken een poster die de oorzaken en gevolgen van hun thema visueel weergeeft. **Deel 3: Gevolgen en Rechtvaardigheid (45 minuten)** * **(25 min) "Klimaatgevolgen Wereldwijd" - Rollenspel:** Leerlingen krijgen een rol toebedeeld (bijv. een boer in Bangladesh, een eilandbewoner in de Stille Oceaan, een boer in Nederland, een CEO van een energiebedrijf, een tiener in een grote stad). In hun rol bespreken ze hoe klimaatverandering hun leven beïnvloedt. Dit bevordert empathie en systeemdenken. * **(20 min) Gezamenlijke reflectie:** Klassikaal gesprek over de ongelijke verdeling van de gevolgen. De begeleider legt het verband met "klimaatrechtvaardigheid". **--- KORTE PAUZE (15 min) ---** **Deel 4: Oplossingen en Actie (45 minuten)** * **(25 min) "Klimaatactie Café":** Een gestructureerde groepsdiscussie. Er zijn verschillende "tafels" met thema's: "Hoe maak ik mijn school duurzamer?", "Wat kan ik thuis veranderen?", "Hoe beïnvloed ik de politiek?". Leerlingen rouleren tussen de tafels en wisselen ideeën uit. * **(20 min) Ontwerp je Eigen Actieplan:** Individueel of in kleine groepjes maken leerlingen een concreet en haalbaar actieplan voor de komende maand. Dit kan een poster, een video-script, of een geschreven plan zijn. **Deel 5: Afronding & Toekomstperspectief (15 minuten)** * **(10 min) Galerijwandeling & Pitch:** Leerlingen presenteren hun actieplan kort aan een kleine groep ("elevator pitch"). * **(5 min) Eindreflectie & Vervolgstappen:** De begeleider vat de geleerde lessen samen, deelt bronnen voor verdere verdieping en moedigt aan om de actieplannen daadwerkelijk uit te voeren. Een anonieme exit-poll meet de verandering in houding ten opzichte van het onderwerp. --- #### **3. Interactieve Activiteiten & Adresseren van Leerstijlen** * **Visueel:** Documentaireclip, posters maken, Mentimeter woordwolken. * **Auditief:** Discussies, rollenspel, uitleg, pitches. * **Lezen/Schrijven:** Informatiebladen voor de posters, het opstellen van actieplannen. * **Kinesthetisch (Lichamelijk):** Fysieke demonstratie broeikaseffect, rouleren tussen tafels tijdens het Klimaatactie Café, galerijwandeling. * **Sociaal/Interpersoonlijk:** Alle groepswerkactiviteiten, rollenspel, discussies. * **Intrapersoonlijk:** Individuele reflectie tijdens het maken van het actieplan, anonieme peilingen. --- #### **4. Beoordelingsmethoden (Formatief, niet cijfergericht)** 1. **Exit-Ticket (Anoniem):** Leerlingen beantwoorden twee vragen voor en na de workshop: * "Hoe bezorgd ben je over klimaatverandering?" (schaal 1-10) * "In hoeverre denk je dat jouw acties een verschil kunnen maken?" (schaal 1-10) 2. **Observatie:** De workshopleider observeert en noteert de mate van participatie, kwaliteit van de discussies en samenwerking tijdens de groepswerken. 3. **Poster & Actieplan Beoordeling:** Beoordeling op basis van creativiteit, duidelijkheid, diepgang en haalbaarheid. De focus ligt op het proces, niet op een perfect product. 4. **Kahoot!/Mentimeter Resultaten:** Geeft direct inzicht in het begrip van de kernconcepten aan het begin en kan aan het einde herhaald worden om leerwinst te meten. --- #### **5. Essentiële Materialen** * **Technologie:** * Beamer of smartboard * Laptop met internetverbinding * Geluidsboxen * Tablets/laptops/telefoons voor leerlingen (voor interactieve peilingen) * **Kantoor- & Knutselmaterialen:** * Grote vellen papier (A2-formaat) voor posters * Stiften, kleurpotloden, lijm, scharen * Post-its in verschillende kleuren * Print-outs met achtergrondinformatie voor de posters en rollenspellen * **Overig:** * Stoelen en tafels die gemakkelijk te verplaatsen zijn voor groepswerk * Whiteboard of flip-over met stiften * Materialen voor de broeikaseffect-demonstratie (bijv. twee glazen potten, thermometers, lampen) Dit workshopplan is ontworpen om middelbare scholieren niet alleen te informeren, maar ook te inspireren en te empoweren. Door de combinatie van wetenschap, empathie en actie worden diverse leerstijlen aangesproken en wordt actieve participatie gestimuleerd.