In het hart van India, wanneer de lente haar kleurrijke deken over het land spreidt, wordt het Holi-festival gevierd – een betoverende viering van vreugde, vernieuwing en verbondenheid. De lucht vult zich met een regenboog van poederkleuren, terwijl mensen elkaar beknuffelen, lachend en speels beschilderend met felle tinten roze, geel, blauw en groen. Het is een tijd waarin oude ruzies worden vergeven, vriendschappen worden versterkt en de gemeenschap samenkomt in een explosie van levendige energie. Aan de rand van een klein dorp woont Rao, een oudere man met grijs doorwassen haar en diepe rimpels die verhalen vertellen van een lang leven. Hij kijkt vanuit zijn eenvoudige huisje toe terwijl de kinderen en jongeren zich onderdompelen in de chaos van kleuren en muziek. Rao heeft het festival altijd met een warm hart omarmd, maar dit jaar voelt het anders. Terwijl hij zich voorbereidt op de festiviteiten, neemt hij een oude foto uit zijn kast – een beeld van hemzelf als jonge man, vol energie en vastberadenheid, midden in een Holi-viering decennia geleden. Het is een herinnering aan zijn jeugd, aan de jaren waarop hij zijn eerste liefde ontmoette, zijn vrienden verloor en zijn dromen najoeg. Die kleuren, die vrolijke chaos, symboliseerden destijds voor hem de hoop en het nieuwe begin. Maar de jaren en de verantwoordelijkheden maakten dat hij zich soms ver weg voelde staan van die onbezorgde vreugde. Nu, terwijl hij de kleuren ziet dansen in de lucht, realiseert Rao zich dat de essentie van Holi niet alleen het schilderen van het gezicht of het gooien van poeder is, maar het vieren van het leven zelf – met alles wat daarbij hoort, inclusief herinneringen en verlies. Tijdens het festival besluit Rao deel te nemen. Hij stapt tussen de kinderen en laat zich door de stroom van kleuren meeslepen. Zijn oude handen worden bedekt met felroze en geel, en voor het eerst in lange tijd voelt hij zich weer levend. In dat moment herinnert hij zich zijn jeugd, de herinneringen aan zijn geliefde, en de vriendschappen die hij koesterde. De kleuren brengen niet alleen visuele vreugde, maar ook een diepe emotionele vernieuwing. Het festival beïnvloedt Rao’s persoonlijke reis door hem te laten inzien dat het leven, net als Holi, een constante cyclus is van verlies en hernieuwde hoop. Zijn relaties met familie en dorpelingen worden sterker, omdat hij nu met een vernieuwde blik en open hart de gemeenschap omarmt. De kleuren worden symbool voor zijn acceptatie van zijn verleden en zijn bereidheid om met vreugde en dankbaarheid verder te gaan. Zo brengt het Holi-festival niet alleen een kleurrijke viering van de lente, maar ook een persoonlijke transformatie voor Rao – een herinnering dat elke kleur, elke herinnering, een waardevol deel is van het levenskunstwerk.

**De Kleuren van Herinnering** De ochtendzon van Mathura baadde de stoffige straatjes in een zacht, goudkleurig licht. Op de binnenplaats van zijn blauwgekalkte huis stond meneer Sharma, een man van achtenzeventig lentes met handen die de textuur van oude boomschors hadden, naar een leren kistje te kijken. Vandaag was Holi, het festival dat de overwinning van het goede op het kwade en de komst van de lente viert. Voor de jeugd was het een dag van ongeremde vreugde, maar voor hem was het een levend archief, een dag waarop de tijd even poreus werd als het poeder dat straks door de lucht zou vliegen. De traditie was eeuwenoud en doordrenkt van mythologie. Het begon met een Holika-vuur de avond ervoor, waar men het kwade verbrandde. Vandaag zou de lucht trillen van gekleurd poeder – *gulal* – en water, terwijl de straten veranderden in een caleidoscopische droom. De mantra "Bura na mano, Holi hai!" ("Wees niet beledigd, het is Holi!") klonk overal, een vrijbrief voor speelse aanrakingen en het doorbreken van alle sociale barrières. Rijk en arm, jong en oud, iedereen werd gelijk in de regenboog van kleuren. Meneer Sharma opende het kistje. Daar lag het, zorgvuldig ingepakt in zijde: een kleine, lege poederzak van katoen, vergeeld en broos. Zijn vingers streelden eroverheen, en onmiddellijk werd hij zestig jaar terug in de tijd gekatapuleerd. Hij zag zichzelf, een jongeman van achttien, zwetend van de zenuwen. Hij zag haar, Meera, met ogen die donkerder en dieper waren dan de nachtelijke Yamuna-rivier. Het was hun eerste Holi samen. Hij had haar aarzelend een handvol paars poeder gegeven, een kleur die stond voor mysterie en magie. Haar lach, zo helder dat hij de zon overbodig maakte, en de roze gloed op haar wangen waren in zijn geheugen gegrift. Die zak was dezelfde die hij die dag had gebruikt. Het was het begin van alles. De straat buiten begon te leven. Het geluid van *dhols* (trommels) bonsde als een opgewekte hartslag. Een groep kinderen, al ondergedompeld in een explosie van fuchsia en saffraangeel, rende voorbij. Hun geschater sneed door zijn eenzaamheid. Jarenlang, na Meera's overlijden, had hij Holi binnenshuis doorgebracht, terwijl de vreugde buiten hem als een ver, pijnlijk geluid bereikte. De kleuren leken zijn verdriet alleen maar te accentueren. Maar vandaag voelde het anders. De geur van de *gulal* – een mengsel van bloem en parfum – en het zoete, bedwelmende aroma van *bhang* (een traditioneel drankje) die uit het huis van de buren waaide, riepen niet alleen verdriet op, maar ook een diep verlangen. Hij herinnerde zich Meera's woorden, vlak voor ze heenging: "Sharma, het leven is zoals Holi. Soms gooit het je onder de modder, maar soms bedekt het je met de mooiste kleuren. Je moet je eraan overgeven." Met trillende handen pakte hij de oude zak en vulde hem met een handvol felgroen poeder uit een nieuwe voorraad. Groen, de kleur van nieuw leven en nieuwe beginselen. Hij liep naar de deur en aarzelde nog even op de drempel, de grens tussen zijn stille verleden en het luidruchtige heden. Toen hij naar buiten stapte, werd hij bijna onmiddellijk overspoeld. Zijn kleinzoon, Rohan, een jongen van tien met een ondeugende blik, dook vanuit een hoekje op en smeet een bal gevuld met rood water tegen zijn witte kurta. "Bura na mano, Dada-ji!" riep hij lachend. In plaats van zich terug te trekken, voelde meneer Sharma een oude, lang vergeten vonk. Hij grinnikte, en met de kracht van zeventig jaar aan herinneringen, opende hij zijn zak en bestrooide hij Rohans hoofd met het groene poeder. Het werd een spel, een dans. Hij rende, langzamer dan de rest, maar met een hart dat even licht was als dat van een jongen. Zijn kleuren vermengden zich met die van de anderen; zijn groen met het geel van de buurvrouw, zijn rood met het blauw van een vreemde. De strikte lijnen van zijn eenzame bestaan losten op in de chaotische, levendige triptiek van het heden. Hij keek om zich heen en zag niet alleen maar vreemden. Hij zag een levend tapijt van menselijkheid. De traditie van Holi, die hij altijd als Meera's herinnering had gezien, openbaarde zich nu in zijn volle betekenis: het was een viering van het nu, van de verbinding tussen alle zielen, van het vermogen om het verleden te eren door volledig in het heden te leven. Aan het eind van de dag, uitgeput maar opgelucht, zat hij met Rohan op de veranda. Ze waren allebei een wandelend schilderij, een levend bewijs van de dag. Rohan leunde tegen hem aan, zijn hoofd rustend op de groen-gele schouder van zijn grootvader. "Dada-ji," zei de jongen zachtjes, "volgend jaar doen we dit weer, toch?" Meneer Sharma keek naar de ondergaande zon, die de gekleurde straat in een diepe gloed zette. Zijn verleden met Meera was een dierbare, ingekleurde prent. Maar vandaag had hij een nieuwe pagina aan zijn eigen verhaal toegevoegd. De lege zak was niet langer een relikwie van verlies, maar een belofte voor de toekomst. Hij legde een arm om zijn kleinzoon heen, zijn gekleurde hand rustend op de jongen schouder. "Zeker, beta," antwoordde hij, zijn stem vol en kalm. "Volgend jaar, en alle jaren daarna. We zullen de mooiste kleuren gebruiken." De traditie was niet langer een spiegel die zijn leegte reflecteerde. Het was een palet geworden waarmee hij zijn eigen toekomst, en die van zijn familie, opnieuw kon inkleuren. Holi was niet meer alleen haar herinnering; het was nu ook de hunne.