Uitstekend dat u al kwartaal audits uitvoert als onderdeel van uw risicobeheerpraktijken. Hier is een uitgebreid risico-evaluatiekader voor uw systeem en netwerk, inclusief aanbevelingen voor het verbeteren van risico-identificatie, -beoordeling en -vermindering: 1. Risico-identificatie - Inventarisatie van alle IT-assets: hardware, software, gegevens, netwerkinfrastructuur en cloud-diensten. - Detectie van kwetsbaarheden: gebruik van vulnerability scanners, penetratietests en security-analyses. - Monitoring van dreigingen: blijf op de hoogte van actuele cyberdreigingen en kwetsbaarheden via threat intelligence feeds. - Inventarisatie van toegangsrechten en gebruikersactiviteiten om ongeautoriseerde toegang te voorkomen. - Documentatie van beveiligingsincidenten en bijna-incidenten uit eerdere audits. 2. Risico-beoordeling - Kwantitatieve en kwalitatieve analyse van geïdentificeerde risico's: bepaal de kans en de impact. - Prioriteren van risico's op basis van hun potentiële schade en waarschijnlijkheid. - Gebruik maken van risicomodellen zoals een risicomatrix of FMEA (Failure Mode and Effects Analysis). - Betrek belanghebbenden uit verschillende afdelingen voor een brede beoordeling. 3. Risicobeperking - Implementatie van technische maatregelen: firewallconfiguraties, encryptie, patchmanagement en multi-factor authenticatie. - Beleid en procedures: ontwikkeling en naleving van beveiligingsbeleid, incidentresponsplannen en continuïteitsplannen. - Training en bewustwording: regelmatige trainingen voor medewerkers over veilig gedrag en phishing-preventie. - Toegangsbeheer: minimaliseer toegangsrechten en voer regelmatige review uit. - Back-up en herstel: zorg voor regelmatige back-ups en test herstelprocedures. 4. Evaluatie en rapportage - Documenteer alle bevindingen, genomen maatregelen en resterende risico's. - Gebruik KPI's (Key Performance Indicators) om de effectiviteit van risicobeheer te meten. - Rapportage aan het management en betrokken partijen voor besluitvorming. 5. Continue verbetering - Gebruik de uitkomsten van kwartaal audits om het risicobeheerproces aan te passen en te verbeteren. - Voer periodieke herzieningen uit van het kader en de strategie. - Stimuleer een cultuur van beveiligingsbewustzijn en proactieve risicobeheersing. Aanbevelingen ter verbetering van uw praktijk: - Breid uw risicobeheer uit met automatische scans en continue monitoring. - Implementeer een risk register om alle risico's overzichtelijk bij te houden en te volgen. - Voer simulaties en tabletop-oefeningen uit om de respons op incidenten te testen. - Betrek externe experts voor onafhankelijke assessments en benchmarking. - Zorg voor een duidelijke communicatie en training voor alle betrokken medewerkers. Door deze aanpak te integreren en uw kwartaal audits te gebruiken als feedback-mechanisme, versterkt u de beveiliging en veerkracht van uw IT-infrastructuur effectief.

Zeker, hier is een uitgebreid risico-evaluatiekader opgesteld in het Nederlands, gebaseerd op uw huidige praktijk van kwartaal audits, met aanbevelingen voor het verbeteren van uw IT-beveiliging en veerkracht. ### **Uitgebreid Risico-Evaluatiekader voor Systeem en Netwerk** Dit kader biedt een gestructureerde aanpak voor het identificeren, beoordelen en verminderen van risico's, met als doel een robuuste en veerkrachtige IT-infrastructuur te waarborgen. --- #### **1. Huidige Praktijk: Kwartaal Audits** U voert momenteel kwartaal audits uit. Dit is een goede basis voor periodieke controle, maar het is reactief en mogelijk niet toereikend voor dynamische bedreigingen. Audits richten zich vaak op compliance en het vaststellen van afwijkingen, terwijl proactief risicomanagement continuïteit vereist. **Aanbeveling:** Integreer de kwartaal audits als een onderdeel in een breder, continu risicomanagementproces. Gebruik de audits om de effectiviteit van uw beheersmaatregelen te valideren. --- #### **2. Risico-identificatie: Het Vinden van Bedreigingen en Kwetsbaarheden** Dit is de eerste stap: het in kaart brengen van wat er mis kan gaan. **Aanbevelingen:** * **Asset Inventaris:** Creëer een volledige en actuele inventaris van alle hardware, software, data, en gebruikers. Je kunt geen risico's beheren van wat je niet kent. * **Dreigingsanalyse:** Houd dreigingsinformatie bij via bronnen zoals het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC), beveiligingsleveranciers en sector-specifieke meldingen. Denk aan malware, phishing, DDoS-aanvallen en insider threats. * **Kwetsbaarheidsanalyse:** Voer regelmatig (bijvoorbeeld maandelijks) kwetsbaarheidsscans uit op uw systemen en netwerk. Gebruik geautomatiseerde tools en combineer dit met handmatige penetratietesten (minimaal halfjaarlijks). * **Scenario-analyse:** Brainstorm over specifieke incident-scenario's (bijv. "Wat als onze primaire server uitvalt?" of "Wat als er ransomware op een werkstation wordt geactiveerd?"). --- #### **3. Risicobeoordeling: Het Bepalen van Impact en Waarschijnlijkheid** Niet alle risico's zijn gelijk. Deze stap helpt u te prioriteren. **Methodiek:** * **Impact:** Schat de gevolgen in van een incident op een schaal (bijv. 1-5). Houd rekening met: * **Financieel verlies:** Boetes, herstelkosten, omzetderving. * **Operationele impact:** Uitvaltijd, verlies van productiviteit. * **Reputatieschade:** Verlies van vertrouwen bij klanten en partners. * **Juridische/Compliance gevolgen:** Overtreding van AVG, NIS2 of andere wetgeving. * **Waarschijnlijkheid:** Schat in hoe groot de kans is dat het incident plaatsvindt (bijv. 1-5). Baseer dit op dreigingsinformatie, de aanwezige kwetsbaarheden en historische data. **Risico Matrix:** Plot de risico's in een matrix (Impact x Waarschijnlijkheid). Dit geeft een visueel overzicht van welke risico's de hoogste prioriteit hebben (hoge impact, hoge waarschijnlijkheid). **Aanbeveling voor uw audits:** Gebruik de kwartaal audit niet alleen om compliantie te controleren, maar ook om de impact- en waarschijnlijkheidsscores van bekende risico's bij te stellen op basis van nieuwe bevindingen. --- #### **4. Risicobehandeling: Het Verminderen of Accepteren van Risico's** Nu u de prioriteiten kent, kunt u actie ondernemen. Er zijn vier hoofdmogelijkheden: 1. **Vermijden:** Stop met de activiteit die het risico met zich meebrengt (bijv. een onveilige dienst uitschakelen). 2. **Verminderen (Mitigeren):** Dit is de kern van beveiliging. Implementeer beheersmaatregelen. 3. **Overdragen:** Verzeker het risico of sluit een SLA af met een derde partij (bijv. een cloudprovider). 4. **Accepteren:** Bewust een risico accepteren omdat de kosten van mitigatie hoger zijn dan de potentiële impact. **Dit moet een gedocumenteerde, bewuste beslissing zijn.** **Aanbevelingen voor Mitigatiemaatregelen:** * **Technische Maatregelen:** * **Preventie:** Sterke toegangscontrole (MFA), firewalls, antivirus/EDR, patchmanagement, netwerksegmentatie. * **Detectie:** SIEM-systemen (Security Information and Event Management), IDS/IPS, netwerkmonitoring. * **Response:** Een duidelijk incident response plan, met gedefinieerde rollen en communicatielijnen. * **Herstel:** Robuuste, geteste back-up- en herstelfaciliteiten (3-2-1 back-upregel: 3 kopieën, op 2 verschillende media, waarvan 1 off-site). * **Organisatorische Maatregelen:** * **Beleid:** Ontwikkel securitybeleid voor wachtwoorden, acceptable use, en remote werken. * **Awareness:** Voer regelmatig security awareness trainingen uit voor alle medewerkers (bijv. phishing simulaties). * **Toegangsbeheer:** Implementeer het principe van "least privilege". --- #### **5. Monitoring en Continue Verbetering** Risicomanagement is geen eenmalig project, maar een continue cyclus. **Aanbevelingen:** * **Continue Monitoring:** Implementeer tools voor real-time monitoring van netwerkverkeer, logbestanden en systeemprestaties. * **Key Risk Indicators (KRIs):** Definieer meetbare indicatoren die een waarschuwing geven voor een toenemend risico (bijv. aantal mislukte inlogpogingen, aantal niet-gepatchte systemen). * **Rol van de Kwartaal Audit:** Gebruik de audit als een vast moment om: 1. De effectiviteit van de geïmplementeerde maatregelen te controleren. 2. Het risicoregister bij te werken met nieuwe dreigingen en kwetsbaarheden. 3. De vooruitgang op eerdere auditbevindingen te volgen. * **Periodieke herevaluatie:** Voer minimaal jaarlijks een volledige herbeoordeling van het risicokader zelf uit. --- ### **Concrete Stappenplan om Mee te Starten** 1. **Stel een werkgroep samen** met vertegenwoordigers van IT, management en andere relevante afdelingen. 2. **Creëer een Centraal Risicoregister.** Dit is een live document (bijv. een spreadsheet of speciaal software) waarin alle geïdentificeerde risico's, hun scores, behandelplannen en eigenaren worden bijgehouden. 3. **Voer een eerste risico-identificatie en -beoordeling uit.** Gebruik de aanbevelingen uit sectie 2 en 3. 4. **Prioriteer de top 5-10 risico's** en werk aan een behandelplan (sectie 4). 5. **Integreer dit proces in uw bestaande cyclus.** Bespreek het risicoregister en de KRIs bijvoorbeeld maandelijks in een operationeel overleg, en gebruik de kwartaal audit voor de diepgaande validatie. Door dit kader te volgen, transformeert u uw beveiligingsaanpak van een reactieve, op compliance gerichte audit naar een proactief en continu proces dat daadwerkelijk bijdraagt aan de veerkracht en veiligheid van uw organisatie.