Natuurlijk! Hier is een overzicht van best practices voor het ontwerpen van een effectief Azure Governance-model dat past bij jouw kleine organisatie met 20 medewerkers, rekening houdend met GDPR en ISO 27001: 1. Strategische Planning en Basisinstelling - Bepaal doelen: Stel vast welke Azure-resources en -diensten je gebruikt en welke compliance-eisen daaruit voortvloeien. - Maak een governance-framework: Definieer verantwoordelijkheden, beleid en processen voor het beheer van Azure. 2. Beleidsregels (Policies) - Gebruik Azure Policy om consistente configuraties te waarborgen. - Implementeer beleid voor gegevensbeveiliging, zoals versleuteling, netwerkbeveiliging en resource tagging. - Configureer beleidsregels voor GDPR- en ISO 27001-eisen, bijvoorbeeld voor gegevenslocatie en toegangscontrole. - Automatiseer compliance-controles en rapportages via Azure Policy en Azure Security Center. 3. Roltoewijzingen (RBAC) - Pas Role-Based Access Control toe om medewerkers alleen toegang te geven tot de resources die ze nodig hebben. - Definieer rollen gebaseerd op verantwoordelijkheden, zoals eigenaar, beheerder, auditor. - Gebruik minimale privileges: geef alleen de toegangsrechten die noodzakelijk zijn. - Overweeg het gebruik van custom rollen voor specifieke taken. 4. Compliance en Monitoring - Gebruik Azure Security Center en Azure Monitor voor continue bewaking van security en compliance status. - Voer regelmatige audits uit en documenteer naleving van GDPR en ISO 27001. - Maak gebruik van Azure Compliance Manager (indien beschikbaar) voor assessments. 5. Documentatie en Training - Documenteer alle beleidsregels, rollen en procedures. - Zorg dat medewerkers op de hoogte zijn van governance-praktijken en best practices. 6. Kleine Organisatie, Eenvoudige Implementatie - Begin met een basisset aan beleidsregels en roltoewijzingen. - Automatiseer waar mogelijk om beheer te vereenvoudigen. - Houd het governance-model flexibel en schaalbaar voor mogelijke groei. 7. Naleving en Verbetering - Beoordeel regelmatig de effectiviteit van je governance-model. - Pas beleid en rollen aan op basis van veranderende eisen en ervaringen. Samenvattend: - Start met het opzetten van Azure Policies afgestemd op GDPR en ISO 27001. - Implementeer RBAC voor toegangsbeheer. - Gebruik Azure Security Center voor monitoring. - Documenteer en train je team. - Evalueer en verbeter continu. Met deze aanpak zorg je voor een gestructureerd, compliant en veilig Azure-omgeving die past bij de omvang en behoeften van jouw organisatie.

Absoluut. Hier is een stapsgewijs ontwerp voor een effectief Azure Governance-model, afgestemd op een klein bedrijf van 20 medewerkers en de vereisten voor GDPR en ISO 27001. ### Overzicht: De "Landing Zone" voor een Klein Bedrijf Voor een organisatie van jouw omvang is het cruciaal om een eenvoudige, maar robuuste foundation te leggen. We noemen dit een **"Landing Zone"** – een goed gestructureerde Azure-omgeving die voldoet aan je beveiligings- en compliance-eisen zonder onnodige complexiteit. Het model rust op vijf pijlers, gebaseerd op de Azure Cloud Adoption Framework: 1. **Identiteit en Toegangsbeheer** 2. **Beveiliging** 3. **Risicobeheer (Compliance & Beleid)** 4. **Kostenbeheer** 5. **Resourceconsistentie** --- ### Stap 1: Organisatiestructuur (Management Groups & Abonnementen) Een duidelijke structuur is de basis van goed bestuur. 1. **Hoofd Management Group**: Maak een Management Group aan genaamd `KleinBedrijfRoot` (of je bedrijfsnaam). Dit wordt de bovenste laag waaronder al je beleid wordt toegepast. 2. **Workload-specifieke Abonnementen**: Creëer ten minste twee afzonderlijke Azure-abonnementen onder deze Management Group: * **Platform-abonnement**: Host gedeelde, kritieke services zoals Azure Active Directory, Log Analytics Workspace, en Key Vaults. Dit is je beveiligde foundation. * **Workload-abonnement**: Host alle productie-applicaties en -data (bv. VM's, App Services, SQL-databases). Alle compliance-maatregelen zijn hier het strengst. *Waarom?* Deze scheiding maakt het eenvoudiger om toegang en beleid per type omgeving te beheren en te controleren. --- ### Stap 2: Roltoewijzingen (Identity & Access Management - IAM) Principle of Least Privilege is heilig, vooral onder GDPR. * **Best Practice: Gebruik Azure AD Groepen, nooit directe gebruikstoewijzingen.** * Maak groepen aan zoals `AZ-Security-Admins`, `AZ-Platform-Engineers`, `AZ-App-Developers`. * **Aanbevolen Roltoewijzingen:** * **Beveiligingsbeheerder (in Azure AD)**: 1-2 personen. Toewijzen aan de `AZ-Security-Admins` groep. Zij beheren alle beveiligingsinstellingen en beleid. * **Eigenaar (Owner)**: Zeer beperkt (bijv. CTO/IT-Manager). Alleen voor de allerhoogste beheerders. Nooit aan developers. * **Inzender (Contributor)**: Voor je `AZ-Platform-Engineers` groep. Zij kunnen resources deployen en beheren in hun toegewezen abonnement. * **Lezer (Reader)**: Voor auditors of managers voor alleen-lezen toegang. * **Aangepaste Rollen**: Overweeg een aangepaste rol (bijv. "GDPR Data Handler") met specifieke rechten (bv. wel data lezen, maar niet verwijderen) voor medewerkers die met persoonsgegevens werken. --- ### Stap 3: Beleidsregels (Policy) & Compliance Dit is het hart van je governance-model om aan GDPR en ISO 27001 te voldoen. **Start met deze essentiële Azure Policy definities:** 1. **Locatiebeperking (ISO 27001 / GDPR Data Residency):** * *Beleid:* **"Toegestane locaties"**. Wijzig de parameters zodat alleen de Azure-regio's zijn toegestaan waar je data mag staan (bijv. `West Europe` voor Nederland/België). * *Wijs toe aan:* De `KleinBedrijfRoot` Management Group. 2. **Versleuteling (GDPR Art. 32 / ISO 27001 A.10.1):** * *Beleid:* **"Schijfversleuteling moet worden toegepast op virtuele machines"**. * *Beleid:* **"FTPS only must be required in your Function App"** en **"API-app moet alleen toegankelijk zijn via HTTPS"**. * *Wijs toe aan:* Het `Workload-abonnement`. 3. **Bedreigingsbeveiliging (ISO 27001 A.12.6.1):** * *Beleid:* **"Azure Defender for Cloud moet zijn ingeschakeld"**. Configureer dit voor alle aanbevolen services (SQL-servers, App Services, etc.). Dit is een van de meest effectieve manieren om threats te detecteren. 4. **Netwerkbeveiliging (ISO 27001 A.13.1):** * *Beleid:* **"Openbare netwerktoegang moet worden uitgeschakeld voor..."** (selecteer o.a. SQL-servers, Storage Accounts). Forceert het gebruik van Private Endpoints. * *Wijs toe aan:* Het `Workload-abonnement`. 5. **Logboekregistratie en Bewaking (GDPR Art. 30 / ISO 27001 A.12.4):** * *Beleid:* **"Diagnostische logboeken in Azure Stream Analytics moeten zijn ingeschakeld"** (en vergelijkbare policies voor andere services). * Configureer één centrale **Log Analytics Workspace** in je `Platform-abonnement` om alle logs naartoe te sturen. Bewaar logs minimaal 6 maanden (vereiste voor incidentonderzoek). **Hoe te implementeren:** * Begin met het beleid in **auditmodus** (`audit` effect). Hierdoor worden niet-compliant resources niet geblokkeerd, maar wel gelogd. * Analyseer de resultaten in Azure Policy > Compliance. Los de bevindingen op. * Schakel, na goedkeuring, cruciale beleidsregels (zoals locatiebeperking) om naar **weigeren** (`deny` effect) om toekomstige overtredingen te voorkomen. --- ### Stap 4: Kostenbeheer en Tags (Cost Management) * **Tags verplicht stellen:** Creëer een beleid **"Vereist tag en de waarde ervan"** voor de tags `CostCenter`, `Owner` en `Environment` (bv. prod, dev). Zonder deze tags kan een resource niet worden aangemaakt. * **Budgetten instellen:** Stel in Azure Cost Management maandelijkse budgetten in voor elk abonnement en configureer waarschuwingen (bijv. bij 50%, 90% en 100% van het budget). --- ### Samenvatting en Volgende Stappen 1. **Stel je structuur in:** Creëer je Management Group en abonnementen. 2. **Definieer toegang:** Maak Azure AD-groepen aan en wijz de minimale benodigde rollen toe. 3. **Implementeer Beleid:** Start met de hierboven genoemde policies in *auditmodus* op de `KleinBedrijfRoot` MG. 4. **Monitor en Stroomlijning:** Gebruik het **Compliance-dashboard** in Azure Policy om de status te bekijken. Los niet-compliant resources op. 5. **Verhoog de beveiliging:** Schakel cruciale policies om naar *deny* en schakel **Azure Defender** in. Dit model geeft je een zeer sterke, geautomatiseerde basis die voldoet aan de kernprincipes van GDPR (zoals data protection by design) en ISO 27001 (zoals risk assessment, security controls en audit trails). Voor een klein team is automatisering via beleid de sleutel tot schaalbare en handhaafbare compliance.