Natuurlijk! Hier is een gedetailleerde gebruikssituatie voor je SIEM, gericht op het identificeren en reageren op ransomware-bedreigingen zoals WannaCry, met aandacht voor anomaliedetectie, regels gebaseerde waarschuwingen en naleving van GDPR: --- **Gebruikssituatie: Detectie en Reactie op WannaCry Ransomware-aanvallen** **Doel:** Het vroegtijdig identificeren en automatisch reageren op potentiële WannaCry ransomware-aanvallen binnen het netwerk, terwijl wordt voldaan aan GDPR-voorschriften omtrent gegevensbescherming en incidentrapportage. **Componenten en stappen:** 1. **Inzameling van gegevens** - Loggegevens van endpoints, servers, netwerkapparatuur, en beveiligingsproducten (zoals antivirus, IDS/IPS, firewall). - System- en applicatielogs die tekenen van verdachte activiteiten bevatten (bijvoorbeeld afwijkende bestandswijzigingen, ongebruikelijke processen). 2. **Anomaliedetectie** - Implementatie van gedragspatronen die wijzen op ransomware-activiteit, zoals: - Ongebruikelijke bestandswijzigingen en encryptie-activiteiten op meerdere bestanden of mappen. - Toegenomen netwerkverkeer naar externe IP-adressen of command & control servers. - Plotselinge toename in CPU- of diskgebruik door bepaalde processen. - Gebruik van machine learning-modellen om afwijkingen te identificeren, gebaseerd op normaal netwerk- en systeemgedrag. 3. **Regels gebaseerde waarschuwingen** - Opzetten van specifieke regels voor WannaCry-kenmerken, bijvoorbeeld: - Detectie van SMB-protocolverkeer op poort 445 met verdachte patronen (zoals worm-achtige scans of massale bestanden encryptie). - Uitzonderlijke bestandssysteemwijzigingen, vooral in gedeelde mappen. - Signatures of bekende WannaCry-malware of ransomware-achtige processen. - Configureer waarschuwingen die automatisch worden gegenereerd bij het overschrijden van deze regels. 4. **Incidentdetectie en alerting** - Gecombineerde analyse van anomalieën en regels om de waarschijnlijkheid van een WannaCry-aanval te bepalen. - Automatische notificaties naar het beveiligingsteam via e-mail, SMS of SIEM-dashboard. - Prioriteitstelling op basis van ernst en potentiële impact. 5. **Reactie en mitigatie** - Automatische acties zoals: - Isoleren van geïnfecteerde systemen via netwerksegmentatie. - Verbreken van verdachte netwerkverbindingen. - Verwijderen van malware-achtige processen. - Handmatige interventie door het beveiligingsteam indien nodig. 6. **Naleving van GDPR** - Loggen en rapporteren van alle incidenten met aandacht voor: - Beperking van toegang tot persoonsgegevens tijdens onderzoek. - Tijdige rapportering van datalekken aan de relevante autoriteiten binnen 72 uur, zoals vereist door GDPR. - Anonimiseren of pseudonimiseren van gegevens waar mogelijk om privacy te beschermen. - Documentatie van detectie- en reactieprocessen voor auditdoeleinden. --- **Samenvatting:** Deze gebruikssituatie combineert geavanceerde anomaliedetectie met regels gebaseerd op bekende ransomware-kenmerken om WannaCry-aanvallen te identificeren. Automatische waarschuwingen en snelle reactiemaatregelen zorgen voor minimalisatie van schade, terwijl naleving van GDPR wordt gewaarborgd door zorgvuldig beheer van persoonsgegevens en incidentrapportage. --- Heeft u nog verdere specificaties nodig of hulp bij het implementeren van deze use case?

Zeker, hier is een gedetailleerde gebruikssituatie (use case) voor uw SIEM om ransomware-bedreigingen, met name WannaCry, te identificeren en erop te reageren. Deze use case integreert de gevraagde componenten en nalevingsvereisten. --- ### **SIEM Use Case: Detectie en Respons op Ransomware (WannaCry Focus) met GDPR-naleving** **1. Use Case Beschrijving** Het primaire doel is het vroegtijdig detecteren, waarschuwen en bevatten van ransomware-aanvallen, specifiek gericht op de WannaCry-variant, door een combinatie van anomaliedetectie en regels gebaseerde waarschuwingen. De response moet voldoen aan de meldplicht gegevenslekken van de AVG/GDPR. **2. Belangrijke Componenten & Logbronnen** * **SIEM Platform:** (Bijv. Splunk, Elastic SIEM, IBM QRadar, Microsoft Sentinel) * **Logbronnen:** * **Endpoint Detection & Response (EDR):** Logs van processen, bestandswijzigingen en netwerkverbindingen. * **Netwerkverkeer:** Netwerkfirewall logs, NetFlow/IPFIX data, DNS-query logs. * **Beveiligingssystemen:** Antivirus/antimalware logs, Intrusion Detection/Prevention System (IDS/IPS) logs. * **Systeemlogs:** Windows Gebeurtenislogboeken (bijv. Security, System, Application). * **Vulnerability Scanner:** Data over bekende kwetsbaarheden in de omgeving. **3. Anomaliedetectie (Behavioral Analytics)** Deze laag richt zich op afwijkingen van het normale gedrag die kunnen wijzen op een (beginnende) ransomware-aanval, zelfs als de specifieke handtekening nog niet bekend is. * **A. Ongebruikelijke Bestandsencryptie-activiteit:** * **Beschrijving:** Detecteert een ongebruikelijk hoog aantal bestandswijzigingen (rename, modify) in een kort tijdsbestek, vooral met bekende ransomware-extensies (bijv. `.wncryt`, `.wcry`). * **Data Bron:** EDR logs, Windows Gebeurtenislogboek (Event ID 4663 - object toegang). * **Anomalie Model:** Stelt een basislijn vast van het gemiddelde aantal bestandswijzigingen per gebruiker/host. Een significante statistische afwijking (bijv. 5 standaarddeviaties boven het gemiddelde) activeert een waarschuwing. * **B. Anomalie in Netwerkcommunicatie:** * **Beschrijving:** Detecteert communicatie met IP-adressen of domeinen die niet overeenkomen met het normale bedrijfsverkeer, zoals verbindingen met bekende C2C-servers (Command and Control) of Tor-knooppunten. * **Data Bron:** Netwerkfirewall logs, DNS-query logs, NetFlow data. * **Anomalie Model:** Machine learning model dat het normale communicatiegedrag (geografie, poorten, protocollen) van een host leert. Afwijkingen worden gescoord en geëscaleerd. * **C. Ongebruikelijke Proces-Executie:** * **Beschrijving:** Identificeert het starten van processen (zoals `mssecsvc.exe`, `tasksche.exe` voor WannaCry) of scripts (PowerShell, CMD) die zelden op een specifieke host worden uitgevoerd. * **Data Bron:** EDR logs, Windows Gebeurtenislogboek (Event ID 4688 - nieuw proces). * **Anomalie Model:** Bouwt een lijst met "veelvoorkomende processen" per host. Processen buiten deze lijst krijgen een hogere risicoscore. **4. Regels gebaseerde Waarschuwingen (Signature-based)** Deze laag maakt gebruik van bekende Indicators of Compromise (IoCs) en aanvalspatronen specifiek voor WannaCry. * **Regel 1: Detectie van WannaCry Kill-Switch Domein Poging** * **Beschrijving:** Vroege indicator. WannaCry probeert een specifiek domein (`www[.]iuqerfsodp9ifjaposdfjhgosurijfaewrwergwea[.]com`) te bereiken. Als dit niet bereikbaar is, activeert de ransomware. * **Trigger:** DNS-query of HTTP-verzoek naar het kill-switch domein (of varianten daarvan) vanaf een interne host. * **Prioriteit:** Hoog. Dit is een sterke indicator van een infectiepoging. * **Regel 2: Detectie van ETERNALBLUE Exploitatie** * **Beschrijving:** WannaCry verspreidt zich via de ETERNALBLUE exploit op SMBv1. * **Trigger:** * IDS/IPS waarschuwing voor ETERNALBLUE (CVE-2017-0144). * Ongebruikelijke SMBv1-verkeerspieken (poort 445) tussen interne hosts. * **Prioriteit:** Kritiek. * **Regel 3: Detectie van WannaCry Bestandsextensies en Processen** * **Beschrijving:** Directe detectie van de ransomware-activiteit op endpoints. * **Trigger:** * Bestandswijzigingen met extensies zoals `.wncryt`, `.wcry`, `.wnry`. * Uitvoering van processen met namen als `mssecsvc.exe` of `tasksche.exe`. * **Prioriteit:** Kritiek. * **Regel 4: Detectie van Massale Geplande Taken** * **Beschrijving:** WannaCry gebruikt de `tasksche.exe` om zichzelf via geplande taken te verspreiden. * **Trigger:** Aanmaken van een groot aantal geplande taken (Windows Gebeurtenis ID 4698) binnen een kort tijdsbestek op een host. * **Prioriteit:** Hoog. **5. Respons Plan & Automatisering** * **Stap 1: Waarschuwingscorrelatie:** De SIEM correleert waarschuwingen van de anomalie- en regelsystemen. Een host die een kill-switch query uitvoert EN daarna een SMB-scan start, krijgt de hoogste prioriteit. * **Stap 2: Automatische Respons (Indien geconfigureerd):** * **Netwerkisolatie:** De SIEM instrueert de netwerkfirewall (via API) om de geïnfecteerde host te quarantainen (alle verkeer blokkeren behalve beheer). * **Account Uitschakeling:** De SIEM instrueert Active Directory (via script) om het gecompromitteerde gebruikersaccount uit te schakelen. * **Ticket Aanmaken:** Een ticket wordt automatisch aangemaakt in het beveiligings-/ITSM-systeem. * **Stap 3: Incident Response:** * Het SOC-team onderzoekt de scope van de infectie met behulp van de SIEM-data. * Herstelprocedures worden gestart (herstellen vanuit backup, host opnieuw opbouwen). * **Stap 4: GDPR / AVG Meldplicht Gegevenslekken:** * **Beoordeling:** Het team gebruikt de SIEM-logboeken om de volgende AVG-gerelateerde vragen te beantwoorden: * Welke persoonlijke gegevens bevonden zich op de getroffen systemen? (Link met CMDB/data classification tools). * Is er daadwerkelijk een inbreuk op de persoonsgegevens geweest (bijv. gegevens geëncrypt of geëxfiltrreerd)? * Hoeveel personen zijn getroffen? * Wat is de waarschijnlijkheid en ernst van het risico voor de rechten en vrijheden van de betrokkenen? * **Documentatie:** De SIEM fungeert als de centrale bron voor logboeken die nodig zijn voor de documentatie van het lek. * **Melding:** Indien vereist (een risico voor de rechten en vrijheden van personen), wordt binnen 72 uur een melding gedaan bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Betrokkenen worden rechtstreeks geïnformeerd als het risico hoog is. **6. Test- en Onderhoudscyclus** * **Testen:** Voer regelmatig table-top oefeningen uit met WannaCry IoCs om de use case te valideren. * **Onderhoud:** Houd de lijst met IoCs (domeinen, bestandshashes, processen) up-to-date via threat intelligence-feeds. Pas de anomaliedetectie-basislijnen aan bij significante wijzigingen in de IT-omgeving.