Uitstekend, ik help u graag met het ontwerpen van een rolgebaseerd toegangsbeheersysteem (RBAC) voor uw organisatie in de gezondheidszorg, met aandacht voor GDPR-vereisten en bestaande Azure AD infrastructuur. Hier volgt een stapsgewijze aanpak: 1. Analyseer en Definieer Taakrollen - Identificeer alle functies binnen uw organisatie (bijvoorbeeld arts, verpleegkundige, administratief medewerker, IT-beheerder). - Bepaal voor elke functie welke gegevens en systemen noodzakelijk zijn om te functioneren. - Maak een overzicht van taakrollen gekoppeld aan deze functies, bijvoorbeeld: ‘Houdt patiëntgegevens bij’, ‘Verleent medische consulten’, ‘Verwerkt facturen’. 2. Toewijzen van Toegangsrechten aan Rollen - Definieer per rol de minimale toegangsrechten die nodig zijn (principle of least privilege). - Gebruik Azure AD-rollen of maak aangepaste rollen aan die specifiek gericht zijn op uw taakrollen. - Koppel deze rollen aan gebruikers op basis van hun functie en taak. 3. Implementatie in Azure AD - Maak in Azure AD groepen aan voor elke taakrol (bijvoorbeeld ‘Arts’, ‘Verpleegkundige’, ‘Administratief’). - Voeg gebruikers toe aan deze groepen op basis van hun functie. - Ken Azure AD-toegangsrechten toe aan deze groepen via Azure AD-rollen of via Azure RBAC (Role-Based Access Control). 4. Beveiligingsmaatregelen en GDPR - Zorg dat persoonlijke gegevens alleen toegankelijk zijn voor de juiste taakrollen. - Implementeer Multi-Factor Authenticatie (MFA) voor gevoelige toegang. - Houd logboeken bij van alle toegangsactiviteiten voor audit en compliance. - Zorg dat gegevensverwerking voldoet aan GDPR, bijvoorbeeld door dataminimalisatie en juiste toestemming. 5. Automatisering en Onderhoud - Gebruik automatiseringsscripts of Azure AD-functies om groeps- en roltoewijzingen te beheren. - Voer regelmatig reviews uit van roltoewijzingen en toegangsrechten. - Implementeer een proces voor het snel intrekken van toegangsrechten bij functiewijzigingen of beëindiging van dienstverband. 6. Training en Bewustwording - Train medewerkers over het belang van toegangsbeveiliging en GDPR-regels. - Communiceer duidelijk over het gebruik van rolgebaseerde toegangscontrole. Door deze aanpak te volgen, creëert u een veilig, compliant en efficiënt toegangsbeheersysteem dat aansluit bij de specifieke behoeften van uw gezondheidszorgorganisatie en gebruikmaakt van uw bestaande Azure AD omgeving.

Zeker, hier is een stapsgewijze handleiding voor het ontwerpen van een rolgebaseerd toegangsbeheersysteem (RBAC) voor uw gezondheidszorgsorganisatie, specifiek afgestemd op het gebruik van Azure AD en de vereisten van de AVG (GDPR). ### **Ontwerpfase: Stapsgewijze Aanpak** #### **Stap 1: Inventarisatie van Rollen en Rechten (Role Engineering)** Dit is de belangrijkste fase. Het doel is om alle benodigde toegangsrechten te koppelen aan functies, niet aan individuele personen. 1. **Identificeer alle functies:** Maak een lijst van alle functies in uw organisatie (bijv. Arts, Verpleegkundige, Receptionist, Fysiotherapeut, Administratief Medewerker, HR-medewerker, Systeembeheerder). 2. **Maak een matrix van toegangsrechten (Permission Matrix):** Voor elke functie inventariseert u: * **Toepassingen (Apps):** Welke software gebruikt deze rol? (bijv. EPD-systeem, agenda-software, financiële applicatie). * **Gegevens (Data):** Tot welke soorten patiëntgegevens heeft deze rol toegang nodig? (bijv. alleen basisgegevens, volledig medisch dossier, financiële gegevens). **Dit is cruciaal voor de AVG.** * **Acties (Permissions):** Welke acties mag de rol uitvoeren? (bijv. Lezen, Schrijven, Wijzigen, Verwijderen, Exporteren). Houd het principe van "minimale privileges" aan: geef alleen de rechten die absoluut noodzakelijk zijn voor de taakuitvoering. **Voorbeeld Rol: Verpleegkundige** * **Apps:** EPD-systeem, Medicatie-app * **Gegevens:** Patiëntdossiers van toegewezen patiënten * **Acties:** Gegevens **lezen**, nieuwe metingen **invoeren**, medicatietoediening **registreren**. Géén rechten om diagnoses te wijzigen of dossiers te verwijderen. #### **Stap 2: Implementatie in Azure AD** Azure AD is uw perfecte platform voor deze implementatie. 1. **Creëer Azure AD Security Groups voor elke rol:** * Maak een nieuwe beveiligingsgroep aan voor elke rol uit Stap 1 (bijv. "ROL_Verpleegkundige", "ROL_Arts"). * **Beschrijving:** Neem een duidelijke omschrijving op van de rechten van de rol voor toekomstige referentie. * **Toewijzing type:** Kies **Toegewezen** of **Op kenmerk gebaseerd dynamisch**. * **Toegewezen:** U wijst gebruikers handmatig toe aan de groep. Dit is eenvoudig en controleerbaar voor 50 medewerkers. * **Dynamisch:** Gebruikers worden automatisch toegevoegd op basis van kenmerken (bijv. `department -equals "Verpleging"`). Dit is efficiënter maar vereist consistente directory-invulling. 2. **Koppel rechten aan de groepen:** * **Voor Cloud Apps:** Ga in Azure AD naar **Bedrijfstoepassingen**. Selecteer een app (bijv. uw EPD-systeem) en wijs onder **Gebruikers en groepen** de juiste rol-groep (bijv. "ROL_Arts") toe met de bijbehorende rechten binnen die app. * **Voor Microsoft 365 (SharePoint, Teams):** Gebruik dezelfde groepen om toegang tot sites en teams te beheren. * **Voor specifieke mappen/bestanden:** Gebruik deze groepen bij het instellen van machtigingen in SharePoint Online of Azure Storage. #### **Stap 3: Gebruikerstoewijzing en Lifecycle Management** 1. **Inrichten (Onboarding):** Wanneer een nieuwe medewerker start, hoeft de IT-afdeling slechts één handeling uit te voeren: de gebruiker toevoegen aan de juiste Azure AD-rol-groep(en). De gebruiker erft automatisch alle bijbehorende rechten. 2. **Wijzigingen (Role Change):** Bij een functiewijziging verwijdert u de gebruiker uit de oude rol-groep en voegt u hem/haar toe aan de nieuwe. Dit is veiliger dan rechten handmatig aanpassen. 3. **Deprovisioning (Offboarding):** Wanneer een medewerker vertrekt, **verwijdert u de gebruiker uit alle groepen** of **blokkeert u de Azure AD-account**. Hierdoor wordt de toegang tot alle systemen onmiddellijk ingetrokken. Stel automatische processen in met behulp van Azure AD Identity Governance of HR-koppelingen. ### **Specifieke AVG (GDPR) Overwegingen** Uw RBAC-ontwerp moet de volgende AVG-principes ondersteunen: 1. **Gegevensminimalisatie en Toegangsbeperking (Artikel 5 en 25):** Uw rolontwerp is hier de hoeksteen. Door minimale rechten per rol toe te kennen, voldoet u automatisch aan dit principe. Documenteer dit in uw verwerkingsregister. 2. **Vertrouwelijkheid en Integriteit (Artikel 5 en 32):** * Gebruik **Multi-Factor Authentication (MFA)** in Azure AD voor alle medewerkers. Dit is niet verplicht, maar sterk aanbevolen en wordt gezien als een essentiële beveiligingsmaatregel. * Overweeg **Voorwaardelijke Toegang** in Azure AD. Maak beleid zoals "Toegang tot de EPD-app alleen vanaf beheerde (compliant) apparaten" of "Blokkeer toegang vanaf onveilige locaties". 3. **Rechten van betrokkenen (Hoofdstuk 3):** Uw systeem moet het mogelijk maken om toegang te loggen en te controleren. * Schakel **Azure AD Audit Logs** in. Deze logboeken registreren wie zich wanneer waarop heeft aangemeld en welke groepslidmaatschappen zijn gewijzigd. * Gebruik **Azure AD Access Reviews**. Plan periodieke beoordelingen (bijv. elk kwartaal) waarbij rol-eigenaren (bijv. de Hoofdverpleegkundige) moeten bevestigen dat elke persoon in de "ROL_Verpleegkundige" groep nog steeds die toegang nodig heeft. Dit is een directe implementatie van de "need-to-know"-principes van de AVG. ### **Aanbevolen Structuur en Best Practices** * **Duidelijke naamconventie:** Gebruik een prefix zoals `ROL_` of `ROLE_` om aan te geven dat het een rol-groep is (bijv. `ROL_Arts_Acute_Zorg`). * **Combinatie van rollen:** Als een medewerker meerdere functies heeft, voegt u hem/haar eenvoudigweg toe aan meerdere rol-groepen. Azure AD combineert de rechten. * **Documentatie:** Houd de Permission Matrix (uit Stap 1) up-to-date als levend document. Dit is uw blauwdruk en is essentieel voor audits. * **Eigenaarschap:** Wijs voor elke rol-groep een zakelijke eigenaar toe (bijv. de afdelingshoofd), niet alleen een IT-beheerder. Deze eigenaar is verantwoordelijk voor het goedkeuren van toegangsverzoeken en het uitvoeren van access reviews. ### **Samenvatting van uw IAM-Architectuur** 1. **Identiteiten:** Gebruikers in Azure AD. 2. **Rollen:** Azure AD Beveiligingsgroepen (bijv. `ROL_Verpleegkundige`). 3. **Rechten:** App-toewijzingen en resourcemachtigingen die zijn gekoppeld aan de groepen. 4. **Beveiliging:** MFA, Voorwaardelijke Toegang. 5. **Governance & AVG:** Access Reviews, Audit Logs, Duidelijke documentatie. Dit ontwerp biedt een schaalbare, veilige en controleerbare basis die voldoet aan de strenge eisen van de gezondheidszorg en de AVG, terwijl het beheer voor 50 medewerkers overzichtelijk blijft.