Het ontwerpen van een strategie voor geleidelijke refactoring van je Java-monolithische webapplicatie, terwijl deze live blijft, vereist een gestructureerde aanpak om stabiliteit en beschikbaarheid te waarborgen. Hier is een stappenplan en best practices: 1. **Voorbereiding en planning** - **Analyseer de codebase:** Identificeer de meest kritieke en complexe modules die baat hebben bij refactoring. - **Definieer doelen:** Stel duidelijke doelen voor de refactoring, zoals verbeterde modulariteit, testbaarheid of prestaties. - **Prioriteer refactoringactiviteiten:** Begin met kleinere, niet-kritieke onderdelen om risico te minimaliseren. 2. **Test- en implementatiestrategieën** - **Automatiseer tests:** Zorg voor uitgebreide unit- en integratietests. Dit is cruciaal om regressies te voorkomen. - **Stel een Continuous Integration (CI) pipeline in:** Automatisering helpt bij snelle feedback en kwaliteitscontrole tijdens refactoring. 3. **Geleidelijke refactoring aanpak** - **Gebruik feature toggles (flags):** Voeg toggles toe om nieuwe of gewijzigde functionaliteit uit te schakelen of in te schakelen zonder deploys te hoeven aanpassen. - **Moduleer de code stapsgewijs:** Refactor modules één voor één, bijvoorbeeld door nieuwe functionaliteit in aparte modules te ontwikkelen en geleidelijk de oude code te vervangen. - **Introduceer interfaces en abstracties:** Dit maakt het mogelijk om componenten te isoleren en te vervangen zonder de hele applicatie te beïnvloeden. 4. **Implementatie en deployment** - **Kleine, frequente deployments:** Voer kleine refactoring- en codewijzigingen uit via korte release-cycli (bijvoorbeeld via CI/CD pipelines). - **Blue-Green Deployment of Canary Releases:** Gebruik deze strategieën om nieuwe versies te testen met minimale impact. Bijvoorbeeld: - **Blue-Green:** Zet een nieuwe omgeving klaar en switch bij stabiliteit. - **Canary:** Rol de nieuwe code uit naar een kleine subset gebruikers eerst. 5. **Monitoring en rollback** - **Real-time monitoring:** Houd prestaties en fouten nauwlettend in de gaten. - **Plan voor rollback:** Wees voorbereid om snel terug te schakelen naar de vorige stabiele versie indien nodig. 6. **Documentatie en communicatie** - **Documenteer veranderingen:** Houd bij welke modules en functies zijn gerefactord. - **Communiceer met stakeholders:** Informeer teamleden en gebruikers over de veranderingen en eventuele tijdelijke beperkingen. **Samenvatting:** Door een combinatie van uitgebreide tests, feature toggles, kleine stapsgewijze veranderingen, en strategische deploymenttechnieken zoals blue-green of canary releases, kun je je codebase refactoren zonder de stabiliteit en beschikbaarheid van je applicatie te compromitteren. Focus op constante monitoring en snelle rollback-mogelijkheden om risico’s te minimaliseren.

Zeker. Hier is een gedetailleerde strategie voor het geleidelijk refactoren van een Java-monolith met minimale downtime, specifiek gericht op de Nederlandse context en terminologie. ### **Strategie voor Geleidelijke Refactoring met Nul Downtime** Dit plan is gebaseerd op principes van continuous delivery, feature toggles en incrementele verbetering. --- #### **Fase 1: Voorbereiding en Analyse (De Fundering Leggen)** Voordat je ook maar een regel code aanraakt, is voorbereiding cruciaal. 1. **Uitgebreide Testdekking:** * **Prioriteit 1:** Zorg voor een robuuste suite van **automatische tests** (unit, integratie, end-to-end). Zonder deze safety net is refactoren Russische roulette. * **Test Pyramidus:** Focus op veel unit tests, een goede laag integratietests en een selectie kritieke E2E-tests. * **Code Coverage:** Streef niet naar 100%, maar zorg zeker dat de meest complexe en kritieke business logic gedekt is. 2. **CI/CD Pijplijn Versterken:** * Je pijplijn moet betrouwbaar zijn. Elke refactoring-commit moet automatisch alle tests doorlopen. * Overweeg **quality gates** in te stellen (bijv. met SonarQube) om te voorkomen dat code van lagere kwaliteit gemerged wordt. 3. **Inventarisatie en Prioritering:** * Maak een **technische schulden backlog**. Gebruik tools (SonarQube, Checkstyle, PMD) en teaminput om problemen in kaart te brengen. * Prioriteer items op basis van **risico en impact**. Begin met modules die: * Het minst vaak veranderen. * Het minst kritiek zijn voor de business. * De grootste pijnpunten zijn voor ontwikkelaars (bv. hoogste "TTM" - Time To Modify). --- #### **Fase 2: Uitvoering van Refactoring (Incrementele Stappen)** Hier pas je de daadwerkelijke technieken toe, module voor module. 1. **Branch by Abstraction (Vertakken door Abstractie):** * Dit is je krachtigste techniek. Je introduceert een abstractie (een interface of een facade) tussen de oude en (toekomstige) nieuwe implementatie. * **Stappen:** 1. Creëer een nieuwe interface die de functionaliteit van de te refactoren module definieert. 2. Maak een eerste implementatie die simpelweg de **oude, legacy code aanroept** (Adapter Pattern). 3. Vervang alle directe aanroepen naar de oude code door aanroepen via de nieuwe interface. De applicatie gedraagt zich exact hetzelfde. 4. **Nu kun je veilig een nieuwe implementatie achter de interface bouwen** (de gerefactorde code). 5. Gebruik een **Feature Toggle** (Functie-Schakelaar) om tussen de oude adapter en de nieuwe implementatie te wisselen. 2. **Feature Toggles (Functie-Schakelaars):** * Gebruik een library zoals Togglz of FF4J om functionaliteit in- en uit te schakelen zonder een nieuwe release. * **Stroom:** * Zet de toggle **UIT** -> alle verkeer gebruikt de oude code via de interface. * Merge je gerefactorde code achter de toggle. Hij is live maar niet actief. * Schakel de toggle **AAN** voor interne testers of een kleine gebruikersgroep (Canary Release). * Bij problemen: schakel de toggle direct weer UIT. Geen rollback van de hele release nodig. * Loopt alles goed? Rol geleidelijk uit naar 100% van de gebruikers en verwijder daarna de oude code en de toggle. 3. **Parallel Change (Parallelle Wijziging):** * Zeer effectief voor het refactoren van APIs (bijv. methodesignatures, databasekolommen). * **Stappen (bijv. voor een databasekolom):** 1. **Toevoegen:** Voeg de nieuwe kolom (`nieuwe_kolom`) naast de oude (`oude_kolom`) toe. Schrijf naar beide kolommen. 2. **Migreren:** Schrijf een migratiescript dat alle bestaande data van `oude_kolom` naar `nieuwe_kolom` kopieert. 3. **Lezen:** Pas de code aan om eerst van `nieuwe_kolom` te lezen. Val terug op `oude_kolom` als de nieuwe leeg is. 4. **Schrijven:** Stop met schrijven naar `oude_kolom`. 5. **Opruimen:** Verwijder de `oude_kolom` en alle fallback-code in een latere release. --- #### **Fase 3: Release- en Monitoringstrategie** 1. **Dark Launches:** * Voer de gerefactorde code al uit in productie (met feature toggle UIT) om prestaties en gedrag te monitoren zonder dat gebruikers het merken. Je kunt bijvoorbeeld de nieuwe code naast de oude uitvoeren en de resultaten vergelijken (bijv. in logbestanden). 2. **Canary Releases:** * Rol de wijziging (met toggle AAN) eerst uit naar een klein, specifiek segment van je verkeer (bijv. 5% van de gebruikers of alleen interne medewerkers). Monitor intensief (foutpercentages, responstijden). 3. **Grondige Monitoring:** * Zorg dat je **application performance monitoring (APM)** tools zoals Datadog, New Relic of Prometheus/Grafana hebt staan. * Stel alerts in voor: verhoogde foutpercentages, tragere responstijden, onverwachte logmeldingen. * **Vergelijk metrische gegevens** voor requests die door de oude vs. nieuwe code gaan. --- #### **Concrete Aanpak voor Jouw Java Monolith** * **Start met een Module:** Kies een enkele, goed afgebakende module. Niet het hart van de applicatie. * **Refactor-Cyclus:** 1. Omring de module met een facade-interface. 2. Schrijf tests voor de interface. 3. Implementeer de nieuwe, propere code achter de interface. 4. Activeer via feature toggle voor een kleine groep. 5. Bij succes: volledige release en verwijdering oude code. 6. Vier het succes en herhaal voor de volgende module. * **Cultureel Aspect:** **Refactor nooit "even tussendoor"** zonder dat het een gepland item op de sprint is. Communiceer duidelijk met het team en productmanagement over het belang en de voortgang. ### **Samenvatting van de Stappen:** | Stap | Techniek | Doel | | :--- | :--- | :--- | | **1. Voorbereid** | Testsuite, CI/CD | Creëer een veilige omgeving om te refactoren. | | **2. Isoleer** | Branch by Abstraction | Koppel de oude code los via een interface. | | **3. Bouw** | Nieuwe Implementatie | Schrijf de nieuwe code naast de oude. | | **4. Schakel** | Feature Toggles | Controleer live wanneer welke code wordt uitgevoerd. | | **5. Release** | Canary Release | Rol geleidelijk uit naar gebruikers. | | **6. Monitor** | APM Tools | Houd prestaties en stabiliteit in de gaten. | | **7. Verwijder** | - | Ruim de oude code en toggles op. | Door deze methodische, incrementele aanpak kun je de codebase continu verbeteren zonder de stabiliteit van je live applicatie in gevaar te brengen. Succes met het opruimen van de technische schuld